Ayodhya Kaanda - Sarga 7 In this Sarga, Manthara, a senior maid of Kaikēyee, comes to know about Rāmas consecration and tries to instigate Kaikēyee against it. But, Kaikēyee says that she makes no distinction between Rāma and Bharata and expresses her happiness about the consecration of Rāma. 2.7.1 జ్ఞాతిదాసీ యతో జాతా కైకేయ్యాస్తు సహోషితా । ప్రాసాదం చన్ద్రసఙ్కాశమారురోహ యదృచ్ఛయా ॥ jñātidāsī yatō jātā kaikēyyāstu sahōṣitā । prāsādaṃ candrasaṅkāṡamārurōha yadṛcchayā ॥ The servant maid of Kaikēyee from her side of the family, who was with her since her birth happened to go up to the top of the palace that was white like moon. Note that in the previous Sarga, the scene had advanced in Rāmas palace and in the streets of Ayōdhyā, from the day before consecration to the day of consecration. In parallel, something else was going on at the palace of Kaikēyee. The parallel story starts in this Sarga from the day before the consecration. 2.7.2 సిక్తరాజపథాం కృత్స్నాం ప్రకీర్ణకుసుమోత్కరామ్ । అయోధ్యాం మన్థరా తస్మాత్ప్రాసాదాదన్వవైక్షత ॥ siktarājapathāṃ kṛtsnāṃ prakīrṇakusumōtkarām । ayōdhyāṃ mantharā tasmātprāsādādanvavaikṣata ॥ Manthara, from the heights of that palace saw all the royal highways of the city of Ayōdhyā well washed and strewn with flowers. 2.7.3-6 పతాకాభిర్వరార్హాభిర్ధ్వజైశ్చ సమలఙ్కృతామ్ । వృతాం ఛన్దపథైశ్చాపి శిరస్స్నాతజనైర్వృతామ్ । మాల్యమోదకహస్తైశ్చ ద్విజేన్ద్రైరభినాదితామ్ । శుక్లదేవగృహద్వారాం సర్వవాదిత్రనిస్వనామ్ । సమ్ప్రహృష్టజనాకీర్ణాం బ్రహ్మఘోషాభినాదితామ్ । ప్రహృష్టవరహస్త్యశ్వాం సమ్ప్రణర్దితగోవృషామ్ । ప్రహృష్టముదితైః పౌరైరుచ్ఛ్రితధ్వజమాలినీమ్ । అయోధ్యాం మన్థరా దృష్ట్వా పరం విస్మయమాగతా ॥ patākābhirvarārhābhirdhvajaiṡca samalaṅkṛtām । vṛtāṃ chandapathaiṡcāpi ṡirassnātajanairvṛtām । mālyamōdakahastaiṡca dvijēndrairabhināditām । ṡukladēvagṛhadvārāṃ sarvavāditranisvanām । samprahṛṣṭajanākīrṇāṃ brahmaghōṣābhināditām । prahṛṣṭavarahastyaṡvāṃ sampraṇarditagōvṛṣām । prahṛṣṭamuditaiḥ paurairucchritadhvajamālinīm । ayōdhyāṃ mantharā dṛṣṭvā paraṃ vismayamāgatā ॥ From that palace, Manthara saw the city of Ayōdhyā adorned with flag posts, banners and buntings, boasting of many roundabouts, filled with people with washed hair, resounding with the chants of great Brāhmaṇas holding garlands and a variety of sweets in their hands, having temples with white washed doorways, filled with sounds of musical instruments and Vedic chants overflowing with happy and merry people, and with fine horses, elephants and mooing bulls. 2.7.7 ప్రహర్షోత్ఫుల్లనయనాం పాణ్డురక్షౌమవాసినీమ్ । అవిదూరే స్థితాం దృష్ట్వా ధాత్రీం పప్రచ్ఛ మన్థరా ॥ praharṣōtphullanayanāṃ pāṇḍurakṣaumavāsinīm । avidūrē sthitāṃ dṛṣṭvā dhātrīṃ papraccha mantharā ॥ She asked a nanny standing nearby, clad in white silk garments, eyes wide open in delight: 2.7.8 ఉత్తమేనాభిసంయుక్తా హర్షేణార్థపరా సతీ । రామమాతా ధనం కిన్ను జనేభ్యస్సమ్ప్రయచ్ఛతి ॥ uttamēnābhisaṃyuktā harṣēṇārthaparā satī । rāmamātā dhanaṃ kinnu janēbhyassamprayacchati ॥ For what purpose does the mother of Rāma, giving away money to the people with such a great joy? Mantharas opening dialogues clearly shows what is foremost on her mind, jealousy towards Kousalyā. 2.7.9 అతిమాత్రప్రహర్షోఽయం కిం జనస్య చ శంస మే । కారయిష్యతి కిం వాపి సమ్ప్రహృష్టో మహీపతిః ॥ atimātrapraharṣōyaṃ kiṃ janasya ca ṡaṃsa mē । kārayiṣyati kiṃ vāpi samprahṛṣṭō mahīpatiḥ ॥ Tell me, why is there such exhilaration among people? Does the ruler of the land has any special occasion of joy? 2.7.10 విదీర్యమాణా హర్షేణ ధాత్రీ తు పరయా ముదా । ఆచచక్షేఽథ కుబ్జాయై భూయసీం రాఘవ శ్రియమ్ ॥ vidīryamāṇā harṣēṇa dhātrī tu parayā mudā । ācacakṣētha kubjāyai bhūyasīṃ rāghava ṡriyam ॥ The nanny who was bursting at seems with joy, told that hunchback with great happiness about the great fortune that would befall on the prince of Raghu dynasty! 2.7.11 శ్వః పుష్యేణ జితక్రోధం యౌవరాజ్యేన రాఘవమ్ । రాజా దశరథో రామమభిషేచయితాఽనఘమ్ ॥ ṡvaḥ puṣyēṇa jitakrōdhaṃ yauvarājyēna rāghavam । rājā daṡarathō rāmamabhiṣēcayitānagham ॥ Tomorrow, when the moon is in the constellation of Pushya, King Daṡaratha will consecrate the flawless Rāghava who has mastered his temper, as the crown prince. Rāma is often referred to as Rāghava, though the term can mean any descendent of Raghu. Based on the context, it could be referring to Rāma, Daṡaratha, Bharata or others. 2.7.12 ధాత్ర్యాస్తు వచనం శృత్వా కుబ్జా క్షిప్రమమర్షితా । కైలాసశిఖరాకారాత్ప్రాసాదాదవరోహత ॥ dhātryāstu vacanaṃ ṡṛtvā kubjā kṣipramamarṣitā । kailāsaṡikharākārātprāsādādavarōhata ॥ No sooner had the hunchback heard the words of the nanny, than she became unhappy and climbed down from the top of the palace that resembled the mount Kailāsa. 2.7.13 సా దహ్యమానా కోపేన మన్థరా పాపదర్శినీ । శయానామేత్య కైకేయీమిదం వచనమబ్రవీత్ ॥ sā dahyamānā kōpēna mantharā pāpadarṡinī । ṡayānāmētya kaikēyīmidaṃ vacanamabravīt ॥ Burning with fury, that woman of negative attitude, reached Kaikēyee, who was sleeping, and said: 2.7.14 ఉత్తిష్ఠ మూఢే కిం శేషే భయం త్వామభివర్తతే । ఉపప్లుతామౌఘేన కిమాత్మానం న బుధ్యసే ॥ uttiṣṭha mūḍhē kiṃ ṡēṣē bhayaṃ tvāmabhivartatē । upaplutāmaughēna kimātmānaṃ na budhyasē ॥ Get up, foolish woman! How can you lie down when a great peril is fast threatening you? Can you not see the flood-tide of grief that is going to engulf you ? It is amazing that a maid can address her mistress as ‘foolish woman!’. It is because of two things: 1. The maid knows her mistress since her birth. 2. The maid is very much part of the family or the establishment. A senior maid of those times was like a senior officer of modern times. However, when we hear the word ‘maid’, we conjure up the image of a lowly and submissive slave. When we hear the word ‘senior officer’, we conjure up the image of a man of power. But notice that the ‘maid’ of Rāmāyaṇa times could walk up to her mistress and thrash her out! Can a senior officer do that, in modern times? 2.7.15 అనిష్టే సుభగాకారే సౌభాగ్యేన వికత్థసే । చలం హి తవ సౌభాగ్యం నద్యాస్స్రోత ఇవోష్ణగే ॥ aniṣṭē subhagākārē saubhāgyēna vikatthasē । calaṃ hi tava saubhāgyaṃ nadyāssrōta ivōṣṇagē ॥ It only appears that you are the darling, but you are not even the favorite! Enough of your boasting of being one! Your fortune as a happy married woman is as uncertain as the flow of a stream in summer! 2.7.16 ఏవముక్తా తు కైకేయీ రుష్టయా పరుషం వచః । కుబ్జయా పాపదర్శిన్యా విషాదమగమత్పరమ్ ॥ ēvamuktā tu kaikēyī ruṣṭayā paruṣaṃ vacaḥ । kubjayā pāpadarṡinyā viṣādamagamatparam ॥ Those harsh words of the irate and evil minded hunchback Manthara made Kaikēyee very sad. 2.7.17 కైకేయీ త్వబ్రవీత్కుబ్జాం కచ్చిత్క్షేమం ను మన్థరే । విషణ్ణవదనాం హి త్వాం లక్షయే భృశదుఃఖితామ్ ॥ kaikēyī tvabravītkubjāṃ kaccitkṣēmaṃ nu mantharē । viṣaṇṇavadanāṃ hi tvāṃ lakṣayē bhṛṡaduḥkhitām ॥ Then, Kaikēyee responded to that hunchback saying: O! Manthara, Has anything gone wrong? I am seeing you downcast and extremely sad! 2.7.18 మన్థరా తు వచ శ్శ్రుత్వా కైకేయ్యా మధురాక్షరమ్ । ఉవాచ క్రోధసంయుక్తా వాక్యం వాక్యవిశారదా ॥ mantharā tu vaca ṡṡrutvā kaikēyyā madhurākṣaram । uvāca krōdhasaṃyuktā vākyaṃ vākyaviṡāradā ॥ Hearing those words of Kaikēyee, spoken in a gentle tone, Manthara, skillful with words, said angrily: 2.7.19 సా విషణ్ణతరా భూత్వా కుబ్జా తస్యా హితైషిణీ । విషాదయన్తీ ప్రోవాచ భేదయన్తీ చ రాఘవమ్ ॥ sā viṣaṇṇatarā bhūtvā kubjā tasyā hitaiṣiṇī । viṣādayantī prōvāca bhēdayantī ca rāghavam ॥ Interested in her wellbeing, the hunchback put on an even more woebegone look and set herself to rouse her fears and instigate her against Rāghava. 2.7.20 అక్షయ్యం సుమహద్దేవి ప్రవృత్తం త్వద్వినాశనమ్ । రామం దశరథో రాజా యౌవరాజ్యేఽభిషేక్ష్యతి ॥ akṣayyaṃ sumahaddēvi pravṛttaṃ tvadvināṡanam । rāmaṃ daṡarathō rājā yauvarājyēbhiṣēkṣyati ॥ My lady! Endless and intense disaster is about to besiege you! King Daṡaratha is going to consecrate Rāma as the crown prince! 2.7.21 సాఽస్మ్యగాధే భయే మగ్నా దుఃఖశోకసమన్వితా । దహ్యమానాఽనలేనేవ త్వద్ధితార్థమిహాగతా ॥ sāsmyagādhē bhayē magnā duḥkhaṡōkasamanvitā । dahyamānānalēnēva tvaddhitārthamihāgatā ॥ I am plunged in unfathomable depths of fear and consumed by the fire of grief and sadness. I have come here to do the best I can, for you. 2.7.22 తవ దుఃఖేన కైకేయి మమ దుఃఖం మహద్భవేత్ । త్వద్వృద్ధౌ మమ వృద్ధిశ్చ భవేదత్ర న సంశయః ॥ tava duḥkhēna kaikēyi mama duḥkhaṃ mahadbhavēt । tvadvṛddhau mama vṛddhiṡca bhavēdatra na saṃṡayaḥ ॥ Your grief, O Kaikēyee, gives me even greater grief! Your prosperity alone brings me prosperity, without doubt! 2.7.23 నరాధిపకులే జాతా మహిషీ త్వం మహీపతేః! । ఉగ్రత్వం రాజధర్మాణాం కథం దేవి న బుధ్యసే ॥ narādhipakulē jātā mahiṣī tvaṃ mahīpatēḥ! । ugratvaṃ rājadharmāṇāṃ kathaṃ dēvi na budhyasē ॥ Born into a royal family and being the queen of a ruler of the earth, how could you be so ignorant, my lady, of the ruthlessness of politics? 2.7.24 ధర్మావాదీ శఠో భర్తా శ్లక్ష్ణవాదీ చ దారుణః । శుద్ధభావే న జానీషే తేనైవ మతిసన్ధితా ॥ dharmāvādī ṡaṭhō bhartā ṡlakṣṇavādī ca dāruṇaḥ । ṡuddhabhāvē na jānīṣē tēnaiva matisandhitā ॥ Your husband swears by Dharma, but is perfidious. He speaks ingratiatingly, but is cruel at heart. Being straightforward by nature, you are unable to realize that you have been beguiled by him! 2.7.25 ఉపస్థితః ప్రయుఞ్జానస్త్వయి సాన్త్వమనర్థకమ్ । అర్థేనైవాద్య తే భర్తా కౌసల్యాం యోజయిష్యతి ॥ upasthitaḥ prayuñjānastvayi sāntvamanarthakam । arthēnaivādya tē bhartā kausalyāṃ yōjayiṣyati ॥ Your husband pleases you with sweet nothings, but he confers favors of substance, only on Kousalyā. 2.7.26 ఉపవాహ్య స దుష్టాత్మా భరతం తవ బన్ధుషు । కాల్యే స్థాపయితా రామం రాజ్యే నిహతకణ్టకే ॥ upavāhya sa duṣṭātmā bharataṃ tava bandhuṣu । kālyē sthāpayitā rāmaṃ rājyē nihatakaṇṭakē ॥ That evil man has sent away Bharata to be with your people and having that obstacle out of the way, he is going to install Rāma in charge of the kingdom tomorrow morning. 2.7.27 శత్రుః పతిప్రవాదేన మాత్రేవ హితకామ్యయా । ఆశీవిష ఇవాఙ్కేన బాలే పరిధృతస్త్వయా ॥ ṡatruḥ patipravādēna mātrēva hitakāmyayā । āṡīviṣa ivāṅkēna bālē paridhṛtastvayā ॥ Ye kid! You are hanging on to your enemy who is in the form of a husband, like taking a venomous serpent onto the lap, wishing it well like a mother! 2.7.28 యథా హి కుర్యాత్సర్పో వా శత్రుర్వా ప్రత్యుపేక్షితః । రాజ్ఞా దశరథేనాద్య సపుత్రా త్వం తథా కృతా ॥ yathā hi kuryātsarpō vā ṡatrurvā pratyupēkṣitaḥ । rājñā daṡarathēnādya saputrā tvaṃ tathā kṛtā ॥ What an ignored serpent or enemy would do, is what has been done by King Daṡaratha to you and your son. 2.7.29 పాపేనానృతసాన్త్వేన బాలే! నిత్యసుఖోచితే । రామం స్థాపయతా రాజ్యే సానుబన్ధా హతా హ్యసి ॥ pāpēnānṛtasāntvēna bālē! nityasukhōcitē । rāmaṃ sthāpayatā rājyē sānubandhā hatā hyasi ॥ My child! You are long accustomed to royal comforts! But you are now being ruined by that liar and glib-talker who gave you offspring, as he is set to install Rāma in the kingdom. 2.7.30 సా ప్రాప్తకాలం కైకేయి క్షిప్రం కురు హితం తవ । త్రాయస్వ పుత్రమాత్మానం మాం చ విస్మయదర్శనే ॥ sā prāptakālaṃ kaikēyi kṣipraṃ kuru hitaṃ tava । trāyasva putramātmānaṃ māṃ ca vismayadarṡanē ॥ O Kaikēyee! O enchanting beauty! Act swiftly, when the time is opportune, for securing your own well being. Save your son, yourself and also me! 2.7.31 మన్థారాయా వచశ్శ్రుత్వా శయానా సా శుభాననా । ఉత్తస్థౌ హర్షసమ్పూర్ణా చన్ద్రలేఖేవ శారదీ ॥ manthārāyā vacaṡṡrutvā ṡayānā sā ṡubhānanā । uttasthau harṣasampūrṇā candralēkhēva ṡāradī ॥ Hearing those words of Manthara, that Kaikēyee of charming face, rose from her bed, full of joy like the crescent moon in the post monsoon sky. The post-monsoon nights are clear and dark. When Kaikēyee rose up and spoke, she brought the pleasantness of the moon to the dark and gloomy mood cast by Manthara. 2.7.32 అతీవ సా తు సంహృష్టా కైకేయీ విస్మయాన్వితా । ఏకమాభరణం తస్యై కుబ్జాయై ప్రదదౌ శుభమ్ ॥ atīva sā tu saṃhṛṣṭā kaikēyī vismayānvitā । ēkamābharaṇaṃ tasyai kubjāyai pradadau ṡubham ॥ Kaikēyee was surprised and felt extremely happy. She, then, gifted a beautiful ornament to that hunchback. 2.7.33 దత్వా త్వాభరణం తస్యై కుబ్జాయై ప్రమదోత్తమా । కైకేయీ మన్థరాం దృష్ట్వా పునరేవాబ్రవీదిదమ్ ॥ datvā tvābharaṇaṃ tasyai kubjāyai pramadōttamā । kaikēyī mantharāṃ dṛṣṭvā punarēvābravīdidam ॥ After giving the ornament to that hunchback, Kaikēyee, the best of the women, spoke again to Manthara: 2.7.34 ఇదం తు మన్థరే మహ్యమాఖ్యాసి పరమం ప్రియమ్ । ఏతన్మే ప్రియమాఖ్యాతుః కిం వా భూయః కరోమి తే ॥ idaṃ tu mantharē mahyamākhyāsi paramaṃ priyam । ētanmē priyamākhyātuḥ kiṃ vā bhūyaḥ karōmi tē ॥ It is the most welcome news that you have brought me, Manthara! What more shall I do for you who have brought me such glad tidings! 2.7.35 రామే వా భరతే వాఽహం విశేషం నోపలక్షయే । తస్మాత్తుష్టాఽస్మి యద్రాజా రామం రాజ్యేఽభిషేక్ష్యతి ॥ rāmē vā bharatē vāhaṃ viṡēṣaṃ nōpalakṣayē । tasmāttuṣṭāsmi yadrājā rāmaṃ rājyēbhiṣēkṣyati ॥ I make no distinction between Rāma and Bharata. Therefore, I am happy to know that the king will consecrate Rāma to rule the kingdom! 2.7.36 న మే పరం కిఞ్చిదితస్త్వయా పునః ప్రియం ప్రియార్హే! సువచం వచఃపరమ్ । తథా హ్యవోచస్త్వమతః ప్రియోత్తరం వరం పరం తే ప్రదదామి తం వృణు ॥ na mē paraṃ kiñciditastvayā punaḥ priyaṃ priyārhē! suvacaṃ vacaḥparam । tathā hyavōcastvamataḥ priyōttaraṃ varaṃ paraṃ tē pradadāmi taṃ vṛṇu ॥ You could never bring me more happy news! You deserve all the affection I can shower on you. Ask for something better that is a match for the joy you have brought! And I shall give it to you ! ఇత్యార్షే శ్రీమద్రామాయణే వాల్మీకీయ ఆదికావ్యే అయోధ్యాకాణ్డే సప్తమస్సర్గః ॥ ityārṣē ṡrīmadrāmāyaṇē vālmīkīya ādikāvyē ayōdhyākāṇḍē saptamassargaḥ ॥ Thus concludes the seventh Sarga in Ayōdhyā Kāṇḍa of the glorious Rāmāyaṇa, the first ever poem of humankind, composed by Vālmeeki. We completed reading 2530 Ṡlōkas out of ~24,000 Ṡlōkas of Vālmeeki Rāmāyaṇa.
Posted on: Wed, 30 Jul 2014 01:32:01 +0000
Trending Topics
Recently Viewed Topics
© 2015