BAROH NGI TIP BA KA JABIENG KABA TAM HYNREI KATA KAM MUT PAT BA - TopicsExpress



          

BAROH NGI TIP BA KA JABIENG KABA TAM HYNREI KATA KAM MUT PAT BA NGIN BUD KUM KI BLANG KI MASI IA DUSTUR BA LYNGKRANG “Change hurts. It makes people insecure, confused, and angry. People want things to be the same as they’ve always been, because that makes life easier. But, if you’re a leader, you can’t let your people hang on to the past” Katba nga dang pule ïa jingthoh i Bah Suchiang kaba mih ha ka 14 tarik mynta u bnai ha ki katto katne ki kot khubor Khasi kane ka pynkynmaw ïa nga ba ha ka por ba mynshuwa nga ju ïohsngew ba don katto katne ki kmie ki kpa kim treh ban phah skul ïa ki khun lajong namar ki ong haba U Blei Trai Kynrad u la ai kat ka Jabieng kaba tam yn leh aïu shuh keiñ kata ka leit skul !!! Hato Phi sngew ïahap ïa kata ??? Paralok, na kata ka daw wat nym sngewthuh bakla, phi lah ban rit ne khraw ka Jabieng hynrei kum ka Jaidbynriew hab donkam ïa ka Seng Syngkhong Rympei Thymmai (SRT). U Blei u la ai ha nga ha phi la kajong kajong ka sap ka phong wat la ngi dei ki jaidbynriew Riewlum (Schedule Tribe) ruh kumta don bun ki briew kiba la nang la stad ha kiwei ki liang ne phang ne ki lah ban dei ki Khraw Jabieng hynrei ha kane ka Saiñpyrkhat ka SRT pat kim sngewthuh. Hateng hateng ki lah ruh ban dei kiba la nang la stad kot ne la poi shang kylleng ka Manipur, Assam, Tripura bad kylleng ka pyrthei hynrei haba ki tlot pat ka bor bishar bad kim ïohi jngai ka eh shikatdei ïa ki ba kin shemphang ha kane ka liang. Ka Seng SRT kam dei ka Seng kaba pyrshang ban pynkylla (Change) ne pynduh pyndam ïa ki Riti ki Dustur kumba ong ma i hynrei ka dei ka Seng kaba pyrshang ban pynjanai (Reform). Kata ka mut ïa kaei kaei kaba bha ba buh ki longshuwa ngi pynneh ngi bat skhem hynrei ïa kaei kaei pat ka bym ïahap shuh kat kum ka por ne ka juk ngi weng noh bad buh bujli da kawei kaba kham bha ne paka shuh shuh ba U Stad Pyrkhat ba pawnam ka Ri Bilat u sa ong, “Both Optimists and Pessimists contribute to society. The Optimist invents the aeroplane and the Pessimist the parachute” (Ki briew kiba peit ïa kaei kaei tang na ka liang ka jingbha bad ki jait briew kiba peit ïa kaei kaei tang na ka liang ka jingduna ne jingdkoh baroh ar jait kine ki noh synñiang ha ka imlang ka sahlang. Ki briew kiba peit ïa kaei kaei tang na ka liang ka jingbha ki shna ïa ka aeroplane bad ki jait briew kiba peit ïa kaei kaei tang na ka liang ka jingduna ne jingdkoh ki shna pat ïa ka parachute). Nalor kata, wat sngewthuh bakla ïoh phi mut ba ngi kynnoh lut tang ïa ka dustur halor kiei kiei baroh ki jinghiar arsut ka jaidbynriew, hynrei ngi ju ong man ka por ba kawei na ki dawbah jong ka jingsahdien ka jaidbynriew jong ngi, dei na ka daw ka Dustur. Paralok, SRT kam mut tang Syngkhong Rympei Thymmai hynrei ka mut de Syngkhong Rympei Tynrai kata ka long katkum ka jingsngewthuh jong nga shimet namar kulong kumah shuwa ba ngin rem thma ngi ki paid 7Trep 7Skum ngi ai jait sha u kpa. Halor kata ki don ki sabut bad kawei na kita ki sabut ka long lyngba ka jinglap ne jingïathuh U Doktor Barister Pakem uba long U Vice Chancellor banyngkong eh ka NEHU napdeng ki jaitbynriew 7Trep 7Skum jong ngi. Kiwei kiwei pat ki sabut halor kata phin ïoh ha ki Kot Souvenir ka Seng. Paralok, nga ngeit phi la ju ïohsngew ïa ka jingong, “ba ïa u dieng lah ban ithuh na ki soh ki jong u” te phi ruh lada phi kwah ban ïohi ia ka jingdkoh ka Dustur 7Trep 7Skum jong ngi; Wad, peit bad pule ïa ka Kot Khubor Telegraph kaba mih ha ka 3 tarik u April 2001 ha ka jingwadbniah ne jingshim interview kawei ka longkmie (kaba dei ka Doktor) badon burom phin lap ba bun ki kynthei Khasi ne 7Trep 7Skum ki kham kwah (prefer) ban shong kurim ym ïa u shynrang 7Trep 7Skum hynrei ïa kiwei pat ki jaidbynriew kata ka mut ki kham mon ne noh tarajur ïa u shynrang ne Rangbah ba ai jaid kpa !!! Hynrei ngi tip ba bun kiwei kiwei ruh kiba ai jaid sha u kpa ki dei ki jaidbynriew Schedule Tribe. Hato kaei keiñ ka daw da kawei pat kaba pynlong kumta lada kam dei ka Dustur ??? Ka Magazine Wisdom (International monthly digest) kaba la mih ha u bnai October 2002 bad katei ka Magazine ka la thoh kumne:- Among the Khasis the man lives with his wife’s family and the children bear the mother’s surname. Often the Khasi women are the bread earners and the men spend the day playing musical instruments, chewing raw betel-nut (Ha ki Khasi u Shynrang u leit sah ha ïing ka kurim ne ïing Kiaw bad ki khun ki shim ïa ka jaid jong ka kmie. Bunsien ki kynthei ne longkmie Khasi ki dei ki Nongkamai bad ki shynrang pat ki pynlut ïa ka por jong ki ha ka tem ka put bad ka bam kwai). Peit de ha U Rupang kaba mih ha ka 12 tarik u Jan, 2012 kaba mih ha ka sla banyngkong eh kaba ong kumne, “ 7 lak ngut, kiba anna ka met & ka jingmut jingpyrkhat ha Meghalaya” (kane ka long katkum ka jinglum jingtip ka World Health Organisation). Peit shuh shuh shuh ha ka kot khubor ‘MAWPHOR’ kaba mih ha ka 2 tarik u July 2011 ha ka sla banyngkong eh (front page) ka ong kumne, “Wan nyngkong eh ka Meghalaya ha North East ba shah leh be-i-jot ki khynnah kynthei” {kane ka long katkum ka jinglum jingtip jong ka Meghalaya State Women’s Commission (MSWC)}, pule sa U Telegraph kaba mih ha ka 4 tarik u Jan,2012 ka thoh kumne, “Rising cases of male infanticide worries Meghalaya” (kane ka long ka khubor ba ïoh na ka jinglum jingtip ki pulit). Nangta de pule ïa ka kot khubor Shillong Times kaba batai kat kum ka Statistics jong ka Sorkar kaba mih ha ka 6 tarik u october 1998 phin shem ha ka sla banyngkong duh (front page) kaba ong kumne :- Meghalaya – ‘State tops list of divorces in North East’ (Ka Meghalaya – Ka Jylla ba bun tam ka jingïaphet tnga ha ka thaiñ shatei lam mihngi). Tang katne shuwa paralok ngan pyni namar kane ka long ka jingshisha ka bakthang bad lada ka pynsngewsih ïano ïano sngewbha ïa Map. Paralok kane ka jingpyntip (information) haneng ba nga kdew sha phi kam dei kaba la leh da ki dkhot ka Seng jong ngi ïoh phi ong ba ngi pynheh, ïalam bakla ne pynnoh tarajur jubor ne leh shiliang; baroh ki jingwadbniah (research) ïa kine ki dei ki briew kiba nabar kata ka mut ki bym don jingïadei eiei ruh em bad ka Seng SRT jong ngi. Ngi ai jaid sha u kpa namar ngi kheiñ na u Symbai ym na ka kpoh bad ha kajuh ka por ngi shem ka jing ai jait pat sha ka kmie ne sha I Mei ka wanrah bun ki jingduh jingmyntoi (demerits) ban ïa ki jingïoh jingmyntoi (merits) kum i nuksa iba rit kumba phi la ïohi ha kine ki khyndiat sngi bad bnai ba la dep ha Ri Bhoi District bun ki dkhar ki tang jait bad pan Schedule Tribe Certificate na DC Office bad kam ïalade ba ki dei ki Khasi. Paralok, ïa kane ka Tangjait dei ban pynduh jait bad ha kajuh ka por ngi dei ban ai jingïaroh ïa ka KSU,FKJGP,RBYF bad kiwei kiwei ki Seng Bhalang kiba la trei tyngeh halor kane bad kine kiei kiei ki jia na ka por sha ka por namar ki dkhar ki ïohi bad shim kabu ïa ka jingtroiñ ka Dustur jong ngi. Ia ka jingong jong phi shaphang ki nong Tripura ngam sngewphylla eiei namar ki synshar kiba ai jait kpa ïa kiba ai jait kpa hi namar kajuh ka jia ha America ïa ki Red Indian, ha Australia ïa ki Aboriginals; hynrei hato batai ïa nga ha kano ka jaka jong ka sla pyrthei phin shem ba synshar ki jaidbynriew ai jaid kmie ïa ki jaidbynriew ai jait kpa ??? Wat ka Jylla Meghalaya jong ngi ruh kumba ka paw bunsien ngi hap kohnguh ia ka Sorkar Pdeng, te haba kumta mano ba synshar ïa ngi ??? Te shuwa ba ngan pynkut noh nga kwah ba ong ïa i Bah Suchiang ba ngi ruh ngi burom ïa ki longshuwa namar ngi ruh ha kawei ka sngi ynda la poi ha lum jingtep ngin sa long ki longshuwa hynrei ngi kham pyrkhat kham bun pat na ka bynta ki longdien bad lada ong kumba ong i Bah P.P.Suchiang ba dei tang ka jabieng kaba donkam ha kiei kiei baroh, sngewbha ban batai lem kane kawei - ba haba u khynnah u pynshad ïa ka latom ha madan hato jubab kiei kiba don bynta kiba pynlong ïa ka latom ba kan shad ??? Kata ka mut hato ka Latom ka shad dei na ka daw u ksai ne dei na ka daw u prek ne dei na ka daw ka jingnang u nongpynshad ne dei na ka daw ka latom hi ??? Te shuwa ba ngan pynkut noh nga kyntu ïa i Bah Suchiang (da kaba burom ïa i) ba lada i kwah tip kham bniah halor ka Saiñpyrkhat jong ka Seng SRT jong ngi, i lah ban wan sngap kai ha ka jingialang paidbah ka ban long ha u bnai July, 2013 (kaba ia ka tarik yn sa pyntip) ne ba in pule biang sa shisien ïa ka Kot ‘Ka Jaidbynriew shah rah Umsaw’ ba la thoh da U Rangbah kat U Rangbah Shisha uba kyrteng U Bah Apol Mawñiuh. Ki don de ki kot kum ‘Ka Jingbymneh Spah bad ka kheiñ jaid’ bad ‘La Shaïong ki Khasi ngaiñ’ ba la thoh da U Rangbah ba la ïoh Khusnam U Bah Krieshon Rapthap. Kumba U Blei u don tang Uwei(1) kumjuh ruh ka Dustur ïa ngi ki briew U Blei U la buh tang kawei(1) ym ar(2) tylli kam pher la ngi dei na kano kano ka Jaidbynriew. Haoid, Phi lah ban pyrshang ban tap eit miaw ïa kane ka Jingshisha hynrei U Blei najrong un dumok naba U Riewstad U la dep ong lypa ba “Ka Kulmar baroh ka mih dei namarba ngim kheiñ snep ïa ki Aiñ ba la buh U Blei.”
Posted on: Thu, 27 Jun 2013 07:44:09 +0000

Trending Topics



Recently Viewed Topics




© 2015