Cumhuriyetimizin İlk Vilayetleri Geçen haftadan bugüne kadar yayımlanan yazılarımdan sonra bana mesaj, telefon ve e-mail ile ulaşarak tebrik ve takdirlerini ileten tüm okuyucularıma, biraz gecikmeyle de olsa teşekkür etmek istiyorum. Kalemim (tuşlarım) ve bileğim elverdikçe ve gazetem izin verdikçe sizlere bu sütunlardan seslenmeye devam edeceğim. Lütfen desteğinizi esirgemeyiniz. Sevgili okuyucularım, Osmanlı’nın son dönemlerinde düzenlenen idari yapı ile ülke “eyalet, sancak (liva), kaza, nahiye” ve ”köy”lere (karye) ayrılmıştı. Eyaletler, bugünkü illeri oluştururken, kazaların birleşmesinden “sancaklar” meydana gelmişti. Tanzimat Dönemi’nde, 3 kıtada olmak üzere 35 eyalet mevcuttu (Avrupa’da; 15 eyalet, 42 liva, Asya’da; 17 eyalet, 83 liva, Afrika’da; 3 eyalet, 17 liva). Bunlara ilaveten; 1320 kaza bulunuyordu. Zamanla, eyaletler “vilayet”e dönüşürken, livalar “ilçe” adını aldı. Cumhuriyet döneminde uzun süre ihdas edilen “nahiyeler” önce “bucak”, son dönemde de “belde” adını aldı ve belediye hizmetlerine açıldı. Bilindiği gibi, 1920-22 yılları İstanbul’da saray hükümeti mevcutken, Anadolu’da (Ankara) “TBMM Hükümeti” oluşturuldu ve 1922’de İstanbul Hükümeti resmen sona erdi. 1923’te Cumhuriyet’in kurulmasıyla birlikte idari yapıda değişikliklere gidilerek, Türkiye Cumhuriyeti 71 vilayete ayrıldı. Aşağıda, 1923-1999 yılları arasındaki değişimi gözlerken, geçmişte adı geçen vilayetler ile ilgili kısa bir serüvene şahit olacaksınız. * 1923’te il sayısı : 71 (Adana, Afyon, Aksaray, Amasya, Ankara, Antalya, Aydın, Balıkesir, Beyazıt, Beyoğlu, Bilecik, Bitlis, Bolu, Burdur, Bursa, Cebelibereket [Osmaniye], Çanakkale, Çankırı, Çatalca, Çorum, Denizli, Dersim [Tunceli], Diyarbakır, Edirne, Elazığ, Ergani, Erzincan, Erzurum, Eskişehir, Gaziantep, Gelibolu, Genç, Giresun, Gümüşhane, Hakkari, Silifke, Isparta, İstanbul, İzmir, Kastamonu, Kayseri, Kırklareli, Kırşehir, Kocaeli, Konya, Kozan, Kütahya, Malatya, Manisa, Maraş, Mardin, Mersin, Muğla, Muş, Niğde, Ordu, Rize, Samsun, Siirt, Sinop, Sivas, Siverek, Şebinkarahisar, Tekirdağ, Tokat, Trabzon, Urfa, Üsküdar, Van, Yozgat, Zonguldak) * 1924’te il sayısı : 74 (Artvin, Kars, Ardahan il oldu) * 1926’da il sayısı : 63 (11 il, ilçe oldu; Üsküdar, Beyoğlu, Çatalca, Gelibolu, Ardahan, Muş, Dersim, Siverek, Ergani, Genç ve Kozan) * 1929’da il sayısı : 64 (Muş, tekrar il oldu. Daha sonra Bitlis ilçe oldu ve il sayısı 63’te kaldı) * 1933’te il sayısı : 57 (5 il, ilçe oldu; Şebinkarahisar, Cebelibereket [Osmaniye], Artvin, Aksaray, Hakkari / Mersin ili, Silifke ile birleşti [Silifke ilçe oldu] ve İçel adını aldı. İl sayısı 57’de kaldı) * 1936’da il sayısı : 62 (Artvin, Bitlis, Bingöl, Hakkari ve Dersim [Tunceli] il oldu) * 1939’da il sayısı : 63 (Hatay il oldu) * 1953’te il sayısı : 63 (Uşak il, Kırşehir ilçe oldu) * 1954’te il sayısı : 66 (Adıyaman, Nevşehir ve Sakarya il oldu) * 1957’de il sayısı : 67 (Kırşehir tekrar il oldu. Böylece, 32 yıl boyunca 67 vilayet sayısı değişmedi) * 1989’da il sayısı : 71 (Aksaray, Bayburt, Karaman ve Kırıkkale il oldu) * 1990’da il sayısı : 73 (Batman ve Şırnak il oldu) * 1991’de il sayısı : 74 (Bartın il oldu) * 1992’de il sayısı : 76 (Ardahan ve Iğdır il oldu) * 1995’de il sayısı : 79 (Karabük, Kilis ve Yalova il oldu) * 1996’da il sayısı : 80 (Osmaniye il oldu) * 1999’da il sayısı : 81 (Düzce il oldu) Kaynak : İçişleri Bakanlığı, İller İdaresi Genel Müdürlüğü.
Posted on: Mon, 11 Nov 2013 18:25:45 +0000
Recently Viewed Topics
© 2015