Denizden Çıkan Her Şey Yenilir Mi? / Ehlibeyt Mektebine Göre Yenilmesi Helal Canlılar Kainatın serveri Hz. Muhammed Mustafa’dan (s.a.a) sonra İslam dininin açıklayıcıları olan Peygamber efendimizin pak Ehlibeyti (a.s) denizden çıkan her canlının yenilmesinin caiz olmadığını ve bazı balık türlerinin yenilmesinin haram olduğunu açıklamışlardır. Balıkların haram ve helal olduklarını anlamak için de genel bir ilke belirleyerek pullu balıkların helal pulsuz balıkların ise haram olduklarını söylemişlerdir. Günümüzde pullu balıkların üzerlerinde bulunan pulların balıkların her türlü zararlı madde ve ışınlardan korunmalarını sağladığı ispat edilmiştir. Pullu balıklarda bulunan pulları meyvelerde bulunan kabuğa benzetebiliriz. Meyve kabuklarıda meyveleri her türlü zararlı madde ve ışınlardan korumaktadır. Ehlibeyt Haber Ajansı ABNA- Kısacası Ehlibeyt (a.s) mektebinde suda yaşayan canlı türlerinin yenilebilmesi için iki şart bulunmaktadır. Bunlardan birincisi canlı türünün görüntü olarak balığa benzemesi, ikinci şartı ise bedeni pullarla kaplı olmalıdır. Eğer avlanıldığı sırada pulları dökülmüşse veya pulları gözle görülemeyecek kadar küçükse yine de helaldir. Önemli olan aslında pullu olmasıdır. Dolayısıyla suda yaşayan, ama görüntü olarak balığa benzemeyen canlıların yenilmesi haramdır: Ahtapot, ıstakoz, kalamar, yengeç, timsah, midye, kaplumbağa, kurbağa, denizanası, denizyıldızı… gibi. Veya görüntü olarak balık görüntüsünde olmasına rağmen pulu yoksa onun da yenilmesi haramdır. Örneğin: Köpekbalığı, yunus balığı, yayın balığı gibi. Ehlibeyt (a.s) Mektebinde pullu balık dışında deniz canlılarından karides istisna edilmiştir. Karidesin helal olduğuna dair özel somut hadisler bulunduğundan karidesin yenilmesi caiz olduğu gibi alış ve satışı da caizdir. Özetleyecek olursak Ehlibeyt (a.s) mektebinde pullu balıklar ve karides dışındaki tüm canlıların yenilmesi caiz değildir. Ehlibeyt İmamlarının (a.s) bu konudaki hadislerinden bazılarına değiniyoruz: İmam Cafer Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Pullu balıkların her türlüsünü yiyebilirsin, ancak pullu olmayan balıklardan sakın.”[1] İmam Rıza (a.s) zamanın Abbasi hakimi Me’mun’a yazdığı mektubunda pulsuz balığın haram olduğunu İslam şeriatından saymıştır: تَحْرِیمُ الْجِرِّیِّ (مِنَ السَّمَکِ) وَ السَّمَکِ الطَّافِی وَ الْمَارْمَاهِی وَ الزِّمِّیرِ وَ کُلِّ سَمَکٍ لَا یَکُونُ لَهُ فَلْس Kendiliğinden ölmüş su üstünde olan balıklar ve pulu olmayan tüm balıkları da haram saymıştır.”[2] İmam Cafer Sadık (a.s) şöyle nakletmiştir: İmam Ali (a.s) Allah Resulünün (s.a.a) merkebine biner ve balık pazarında gezerek pulsuz balıkları yemeyin ve alış verişini yapmayın diye bağırırdı.[3] Bu konu tarihten günümüze Şia ulemaları arasında ittifak edilmiş ve verilen fetvalar arasında hiçbir ihtilaf bulunmamaktadır. Konu hakkında daha çok bilgi almak isteyenler “Vesailu’ş Şia” kitabının 24. Cildine (Pulu olmayan balıkların yenmesinin haram olduğu babı) ve Tehzibu’l Ahkam kitabının 9. Cildine başvurabilirler. Balık tüketimi İslam dininde tavsiye edildiği gibi çok tüketilmesine de karşı çıkılmıştır. Balığın çok tüketilmesi halinde bedenin erimesine, bitkin düşmesine ve gevşemesine neden olacağı belirtilmiştir. Bu konu hakkında Masum imamlardan (a.s) gelen hadislerden birkaç tanesine değiniyoruz: السمک الطرّی یذیب شحم العینین السمک الطّرّی یذیب الجسد “Taze balık, göz yağlarının ve beden etinin erimesine neden olur.” yine başka bir yerde Hz. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: لاتدمنوا أکل السمک فإنّه یذیب الجسد “Devamlı olarak balık yemekten sakının, çünkü devamlı balık yemek bedeni eritir.”[4] Ehli sünnet mezhebinde ise genel olarak fok, midye, ahtapot, ıstakoz, yengeç… ve pullu ve pulsuz olmak üzere balığın her türlüsü ve denizden çıkan neredeyse tüm canlıların tüketilmesi caizdir. Hatta İmam Şafi’ye nispet verilen bir sözde “denizden babamda çıksa yerim” sözü oldukça meşhurdur.[5] Şimdi Ayetullah uzma Seyyid Ali Hamaney’e konu hakkında sorulan sorular ve cevaplarını sunuyoruz:[6] Soru: Küçük balıkları canlı canlı yemek helal midir? Cevap: Balığın helal olan türünü yemenin sakıncası yoktur. Soru- Acaba pullu ve pulsuz balıkların havyar ve yumurtalarını yemek caiz midir? Eğer caizse balık suda öldüğü takdirde hükmü ne olur? Cevap: Su dışında[7] can vermiş pullu balıkların havyar ve yumurtalarını yemenin sakıncası yoktur. Ama suda ölen balıkla pulsuz balığın yumurta ve havyarı haramdır. Soru- Yakaladığımız büyük bir balığın karnını yardığımızda içinde bazıları parçalanmış ve bazıları sağlam olan ölü halde bir kaç küçük ayrı cinsten balık gördük. Acaba bu balıkları yemek helal mıdır? Cevap: Balığın karnından ölü olarak çıkan ve suyun dışında mı yoksa içinde mi öldüğünü bilmediğiniz balıkları yemekten sakınınız. Soru- Havyar balığı da denen uzun burun adlı balığın etini yemenin hükmü nedir? (bu balık sudan çıkarıldığında pulsuzdur, ama uzmanlar bu balığın pullarını denizde döktüğünü söylemektedirler.) Balığın pullu olmasından maksat sudan çıkarılırken pullu olması mıdır, yoksa yaratılışta pullu olması mıdır? Eğer yaratılışta pullu olması yeterliyse hangi balığın pullu olduğunun teşhis etmek kimin vazifesidir? Acaba uzmanların sözü bizde itminanın hasıl olmasına neden olursa yeterli midir? Cevap: Eğer balık pulluysa helaldir, isterse avlandıktan sonra pullarını dökmüş olsun. Balığın pullu olup olmadığının teşhisi mükellefin vazifesidir. Elbette uzmanların sözünden hasıl olan itminan da yeterlidir. Soru- Acaba pullu balıkların dışkıları, karınlarının içinde bulunan bağırsakları, başları ve gözleri helal mıdır? Cevap: Balığın sadece kanı ve içindeki pislikler haramdır. Geriye kalanlar helaldir. Soru- Acaba karides yemek helal mıdır? Eğer helalse helal olması suyun dışında ölmesine mi bağlıdır? Cevap: Karides helaldir ve onun helalliği aynı balığın helal olması gibidir. (suyun dışında can vermelidir) Soru- Midye yemek helal midir? Cevap: Helal değildir. Soru- Acaba yengeç, kurbağa ve balina yemek helal midir? Cevap: Helal değildir. Deniz hayvanlarından sadece pullu balıklar, karides ve bazı kuşlar helaldir. Soru: Bir çeşit balık türü, uzman bilirkişiye göre pulludur, ancak pulları mikroskopla görülebilmekte ve çıplak gözle görülememektedir. Bunun hükmü nedir? Acaba balıktaki helal hükmü onun için yeterli midir? Cevap: Soruda geçtiği duruma göre helaldir. Soru: Acaba köpekbalığının et veya diğer azaları helal midir? Müslüman olmayanlara satılmasının hükmü nedir? Ayrıca öteki haram olan deniz canlılarının hükmü nedir? Cevap: Helal değildir ve etinin yenilmek için helal bilenlere satılması bile caiz değildir. [1] - Men la Yahduruhu’l Fakih, c. 3, babu sayd ve zubah s. 413. [2] - Vesailu’ş Şia, “Pulu olmayan balıkların yenmesinin haram olduğu babı” c. 24, s. 129. [3] - Tehzibu’l Ahkam, c. 9, s. 2. [4] - Tefsiri Numune, c. 6, s. 397. [5] - El-Fıkhu ale mezahibu’l Erbea, c. 2, bahs at’ime ve eşribe. [6] - Bu konu hakkında genel olarak müçtehitler arasında ihtilaf yoktur. [7] - Su içinde ölmüş balıkların yenmesi haramdır
Posted on: Mon, 01 Jul 2013 13:55:16 +0000
Trending Topics
Recently Viewed Topics
© 2015