Erik De Bruyn en de dood van Rood. Bron: Apache News Lab Eind december 2012 verdween hij geruisloos uit de politiek. Jaren had hij binnen sp.a gestreden voor een meer linkse koers. Uiteindelijk zag hij daar het nut niet meer van in en richtte hij een nieuwe partij op, Rood. Anderhalf jaar en één verkiezingsdeelname later zet hij ook achter dat verhaal een punt. Erik De Bruyn is moegestreden. Voor het eerst praat hij over zijn afscheid, het linkse partijlandschap en zijn heimelijke droom over Paul De Grauwe. In 2011 schraapte u alle moed bijeen om een nieuwe partij op te richten. Eind 2012 geeft u er de brui aan. Vanwaar het plotse afscheid? Erik De Bruyn: “Ik had al voor de gemeenteraadsverkiezingen voor mezelf uitgemaakt dat ik bij een slecht resultaat zou stoppen. Als je niet significant uitgroeit boven een resultaat van 1 %, dan blijf je in die pool van klein-links. Op die manier kan je nooit genoeg mensen die zich niet meer thuis voelen bij sp.a, overtuigen om in een nieuw project te stappen.” Voltijdse jobs Na slechts één verkiezing geeft u al op, is dat niet raar? U kondigde bij de opstart immers zelf aan dat 2014 eigenlijk de horizon was. “Doorgaan tot 2014 was misschien logischer geweest, maar er speelt natuurlijk ook een menselijke factor. Je kan je niet voorstellen wat voor belasting dat legt op je persoonlijk leven, als je een voltijdse job combineert met zo’n voltijds engagement in de politiek. Sinds mijn deelname aan de voorzittersverkiezingen bij sp.a in 2007 bokste ik op tegen parlementairen en beroepspolitici die dag in dag uit kunnen bezig zijn met de politiek. Op een bepaald moment is het gewoon genoeg geweest. Op persoonlijk vlak haalde ik het niet meer tot 2014.” In uw afscheidsbrief schrijft u: ‘Ik kan niet ontkennen dat ik sterk ontgoocheld ben in het beoordelingsvermogen van de kiezer in het algemeen en van de linkse kiezer in het bijzonder.’ Bent u verbitterd? “Ja, ik vind het wel bitter te moeten vaststellen dat mensen keuzes maken die in hun eigen nadeel zijn. Als je de politiek een beetje inhoudelijk volgde, dan wist je perfect dat N-VA een ultraliberaal beleid zou voeren. Dat zie je nu hier in Antwerpen gebeuren. Ik vind het enorm frustrerend dat net de mensen die daar het grootste slachtoffer van zijn, voor De Wever gestemd hebben. “Kiezers komen terug van hun keuze voor N-VA. Maar wat doen ze als er weer een rechts-populistische poesjenel opstaat?” “Ondertussen beginnen sommigen terug te komen van hun keuze voor N-VA. De vraag is natuurlijk: wat zullen ze doen als er morgen weer ergens anders een rechts-populistische poesjenel opstaat? Dat is de tragedie van links, dat zij er niet in slagen om de mensen aan te spreken op het buikgevoel waarmee ze naar het kieshokje trekken.” Hoe wilde u zich met Rood in het druk bevolkte politieke landschap positioneren? “Het ideale scenario was om met Rood de overnemer van het vaandel van de sociaal-democratie te worden in Vlaanderen. Ik wilde Rood positioneren als een authentieke socialistische partij. Een partij met een zichtbaar profiel van drastische maatschappelijke hervormingen op sociaal-economisch gebied, maar geen revolutionaire veranderingen. Een beetje naar het model van de PS in Wallonië die wel nog zijn scherpe profiel behouden heeft, of de SP in Nederland. Dus niet als radicaal of marxistisch links, maar wel als een linkse socialistische partij.” Wanhoopspoging Kom je dan niet snel in het vaarwater van de PVDA terecht? “Neen, op het sociaal-economische vlak wilden we afscheid nemen van de klein-linkse retoriek dat je alles altijd moet nationaliseren. We wilden naar concrete, haalbare oplossingen, zoals Magnette nu bijvoorbeeld doet met zijn socialistische sixpack. Daarnaast wilden we ook een duidelijk seculier profiel om ons te onderscheiden van de PVDA en ook van Groen. Wij doen niet mee aan het opportunisme en cultuurrelativisme in onderwerpen als het hoofddoekenverbod. Voor ons is het belangrijk dat de overheid een strikte neutraliteit uitdraagt.” In welke zin is zo’n hoofddoekenverbod links of socialistisch? “Het is niet exclusief links of socialistisch, want ook andere partijen delen het standpunt. Wat betreft de samenlevingsproblemen in het algemeen heeft de linkerzijde zich te lang vastgezet in het discours van ‘we zien wel dat die problemen er zijn, maar je moet maar begrijpen waarom ze er zijn, want de oorzaak ervan is sociaal-economisch’. Tja, dat weet ik ook wel, maar dat is nog geen reden om de problemen zo maar onder de mat te schuiven. Dat krijg je niet verkocht aan de mensen.” “De sp.a gooide me net niet uit de partij. Dat zou een beetje te veel publiciteit opleveren” In een dubbelinterview met Peter Mertens zei u ooit dat het verdelen van links een gevaarlijk experiment is waarvoor de man in de straat cash zal betalen. Betaalt de Antwerpse man in de straat cash voor de oprichting van Rood? “Tja, je moet gewoon de mogelijkheden grijpen die zich aandienen, ook al is de kans op mislukken groter dan op slagen. Binnen sp.a was het voor ons echt onmogelijk geworden. Ik had het liever voortgezet, maar het ging niet meer. Ik werd net niet uit de partij gezet, omdat dat een beetje te veel publiciteit zou opleveren. Maar de facto stond ik wel buiten de partij.” Was de oprichting van Rood dan een wanhoopspoging? “Het was in ieder geval de laatste mogelijkheid die ik nog zag. Noch Groen, noch PVDA zijn linkse politieke projecten waar ik me achter kan zetten. Ik wilde me spiegelen aan partijen als de SP in Nederland en Die Linke in Duitsland: een politieke kracht links van de traditionele sociaal-democratie. Ik heb altijd gedacht: ‘politiek verdraagt geen vacuüm, dus als dat in al die landen kan, moet dat hier ook ooit gebeuren’.” Denkt u niet dat PVDA op termijn dit gat zal invullen? “Neen, absoluut niet. Omdat ze zich bij de gemeenteraadsverkiezingen in Antwerpen veel te sterk geprofileerd hebben als migrantenpartij. Een paar dagen voor de verkiezingen hebben ze een sms-campagne gevoerd in Borgerhout over het ritueel onverdoofd slachten, om last minute kiezers van Groen af te snoepen. Waar ben je dan in godsnaam mee bezig als partij? Dan ben je geen socialistische, maar een opportunistische partij die reactionaire standpunten uitdraagt. Ik denk echt dat ze onder die kiesdrempel gaan blijven.” De guts van Links Sp.a heeft onlangs onder leiding van de nieuwe voorzitter Bruno Tobback een nieuwe beginselverklaring aangenomen. Is dat de bocht naar links waar u jaren voor ijverde? “Ik heb de beginselverklaring zelf niet gelezen. Maar als ik in de media lees dat Tobback zich voornamelijk profileert op de kwestie van de loonlastenverlaging, vraag ik me af of het een bocht naar links of een bocht naar rechts is. Het probleem van de sp.a is dubbel. Ten eerste is er een onhoudbare spagaat tussen de standpunten die de partij uitdraagt en het beleid dat in de regering gevoerd wordt. Daarnaast is er een probleem met het politieke personeel. De partij wil regelmatig vernieuwen, maar de personen die dan het gezicht worden van zo’n vernieuwing blijven altijd dezelfde. Zo wordt de koers van die partij uiteindelijk bepaald door de persoonlijke carrièreplanning van een tiental mensen aan de top. Vroeger zei ik altijd dat de sp.a linkser moest worden om opnieuw te scoren, vandaag zeg ik dat de partij simpelweg opnieuw geloofwaardig moet worden.” De Bruyn: “Paul De Grauwe was ultraliberaal en is, net als ik, naar het centrum geschoven.” (Foto Jan Van de Vel / Reporters) U noemt de loonlastenverlaging een bocht naar rechts. Is het stilaan niet common sense in de Belgische politiek dat de loonlasten verlaagd moeten worden? “Neen, ik ben het er au fond niet mee eens dat de loonlasten te hoog zijn. Ik ben ervan overtuigd dat we op wereldschaal de economie grondig moeten herschikken. Die grondige veranderingen zullen er enkel komen door overheidsinvesteringen. Die investeringen kunnen bovendien voor economische relance en tewerkstelling zorgen. Als je vandaag door een CO2-taks of vermogensbelasting een fiscale winst realiseert, moet je als socialist het lef hebben te zeggen dat je die winst niet in eerste instantie wil investeren in een loonlastenverlaging. Je moet dat geld gebruiken voor een radicale transformatie van de economie. Die guts heeft de linkerzijde niet en ze gaat vrolijk mee in de rechtse retoriek van de loonlastenverlagingen.” Is het ook geen common sense dat mensen langer moeten werken, naarmate ze ouder worden? “Neen, helemaal niet, dat is helemaal geen common sense. Dat wordt ons inderdaad voortdurend aangepraat. Men presenteert dat bijna als een wetenschappelijke vaststelling die ideologisch geslachtsloos is. Dat is niet zo. De mensen worden ouder, maar de productiviteit van de arbeid stijgt ook. Dus als je de mensen in de toekomst even lang laat werken, waardoor het onproductieve deel relatief langer wordt, kan je dat opvangen door de stijging van de productiviteit in het productieve deel van het leven daarin te investeren. “Als Paul De Grauwe ooit een mainstream socialistische partij opricht, dan doe ik meteen mee” “Maar nu investeert men die productiviteitsstijging niet op een eerlijke manier. Ze gaat rechtstreeks naar de aandeelhouders. Onlangs bleek nog dat het aantal dollarmiljonairs is toegenomen. Die komen natuurlijk ook niet zomaar uit de lucht gevallen. Dat is het surplus dat wij maatschappelijk gezien hebben gecreëerd en dat we niet hebben geïnvesteerd in sociale zekerheid, pensioenen of investeringen, maar in de creatie van dollarmiljonairs.” Ziet u de verkiezingen van 2014 positief in voor links? “Voor links ben ik daar heel pessimistisch in. Ik heb de indruk dat sp.a ondertussen wel op zijn bodemkoers zit en niet zo heel veel meer zal verliezen. En dat is dan echt wel huilen met de pet op, dan ben je de kleinste sociaal-democratische partij van Europa. Groen zal dat verlies voor een stuk opvangen, en hier en daar zullen stemmen verloren gaan aan de PVDA. Er moeten nog spectaculaire dingen gebeuren tussen nu en mei volgend jaar om daar verandering in te brengen. In Vlaanderen betekent dat dan dat alle linkse partijen een kwart van de kiezers overtuigen en dat ook de komende periode in Vlaanderen links niet aan zet zal zijn.” Denkt u dat uw afscheid definitief is? “Never say never, natuurlijk. Mochten er ooit anderen zijn die het voortouw nemen, en die het op zo’n manier doen dat het een kans op slagen heeft, dan wil ik dat eventueel wel ondersteunen. Ik heb dikwijls gedacht, iemand als Paul De Grauwe, die heeft eigenlijk de omgekeerde beweging gemaakt. Ik was marxist en ben naar het centrum gegaan, hij was ultraliberaal en is ook naar het centrum geschoven. Als die ooit de ambitie zou koesteren om een mainstream sociaal-democratische partij op te richten, dan wil ik daar wel aan meedoen. Maar ik denk niet dat hij dat gaat doen.” Hij noemt zich wel nog steeds liberaal en pleitte zelfs onlangs voor de mini-jobs? “Ja, maar hij is al zo ver geëvolueerd, misschien evolueert hij nog een beetje verder. (lacht) Het is maar om de gedachte te vestigen. Ik zeg nu maar Paul De Grauwe, want de spoeling is dun in Vlaanderen.”
Posted on: Sat, 27 Jul 2013 09:45:39 +0000