Goed omgaan met vrijwilliger en zorgvrager Een groeiend deel van de Nederlanders heeft zorg nodig. De kans dat een gemeente ze daarvan kan voorzien, verkleint de komende jaren verder. De overheid doet een beroep op de solidariteit tussen burgers. Steeds vaker moeten zij elkaars zorgvragen simpelweg beantwoorden, anders raken er mensen tussen wal en schip. Soms is die zorg vanzelfsprekend. Voor velen vergt het daarentegen inspanning om zorg te vragen of te geven. Vrijwilligersorganisaties kunnen een verbindende rol spelen, als ervaringsdeskundigen en koplopers. Ook naar het bedrijfsleven toe. Maar om wie gaat het? En wat is nodig om zorg en de benodigde solidariteit te organiseren? Wat betekent (zorg)vrijwilligerswerk? Vrijwilligerswerk geeft iedereen de mogelijkheid om mee te doen in de maatschappij (inclusie en participatie). Mensen die geheel zelfstandig aan de slag gaan met hun interesses en passies. Maar ook mensen die kwetsbaar zijn of aan of over de rand van de maatschappij verkeren. Denk aan eenzame (oude) mensen, ex-gedetineerden, mensen met een fysieke, psychische of verstandelijke beperking of verslaafden. Vrijwilligersorganisaties bereiken veel van hen. En in toenemende mate herwinnen deze mensen ook hun eigenwaarde door zélf vrijwilligerswerk te doen. Bovendien kunnen vrijwilligers iets voor zorgvragers betekenen, dat verder gaat dan de beroepsmatige zorg: er gewoon zíjn zonder een beroepsvraag of behandelplan. Het is overduidelijk dat de beroepsmatige zorg en welzijn worden geminimaliseerd. Dat betekent een extra beroep op mantelzorgers en (zorg)vrijwilligers. Hoe organiseer je dat als gemeente? Met respect voor de eigen motivatie van vrijwilligers en de belangen van de zorgvrager? Betrek vrijwilligerswerk in een vroeg stadium Samenwerken is een uitdaging, altijd. Tussen professionals en vrijwilligers blijkt dit helaas vaak simpelweg een stiefkindje. Zeker in de zorg, of die nu intramuraal of thuis plaatsvindt. Een eerste tip is heel eenvoudig: zorg als gemeente dat vrijwilligers- en mantelzorgorganisaties vanaf het begin aan tafel zitten bij overleg met welzijnsinstellingen, zorgaanbieders en patiëntenorganisaties voordat je beleid maakt. Ook de Wmo-raad is er niet voor niets. Betrek de raad bij alle beleidsontwikkelingen en versterk deze met vertegenwoordiging vanuit het brede vrijwilligerswerk (ontschotten). Bedenk verder dat veel (vrijwilligers)organisaties regionaal werken. Samenwerking met buurgemeenten kan hierdoor voordelig uitpakken, maar is ook essentieel om met de juiste mensen aan tafel te komen. Professionele coördinatie in zorg en welzijn nodig In zorg (thuis of intramuraal) en welzijn is professionele coördinatie van vrijwilligerswerk randvoorwaarde voor continuïteit en deskundigheid van vrijwilligers. Neem als gemeente de regierol in deskundigheidsbevordering voor bestuurders, coördinatoren en vrijwilligers. Denk hierbij ook aan het aanbod van vrijwilligerscentrales en het deskundigheidsaanbod van landelijke organisaties. Bij goede zorg en welzijn hoort ook de veiligheid van zowel zorgvrager als vrijwilliger. Mensen die hun tijd vrijwillig inzetten, verdienen professionele aandacht. Ook omdat zij verwachten dat hun inzet en expertise goed wordt gebruikt. Professionele coördinatie is een basisvoorwaarde. Stimuleer efficiëntie en samenwerking Vaak zijn meerdere vrijwilligersorganisaties op hetzelfde terrein actief, vanuit een geheel eigen invalshoek. Dat kan efficiënter en effectiever! Stimuleer een actief samenwerkingsverband tussen vrijwilligersorganisaties in de zorg en welzijn. Zo’n samenwerkingsverband geeft overzicht – handig voor de sociale kaart - en biedt ook een goede basis voor Wmo-consulenten en ambtenaren om contact te hebben met het veld. Ga uit van vertrouwen en voorkom onnodige bureaucratie. Bedenk bovendien dat aanbestedingen bestaande, goed functionerende samenwerkingsverbanden kapot kunnen maken. Meer vrijwillige kracht dan gedacht De meeste gemeenten herbergen meer vrijwillige kracht dan zichtbaar is. Iemand moet ze zien, kennen en vragen mee te doen. Denk aan bestaande vrijwilligersorganisaties (ook in andere sectoren als jeugd en natuur), wijkinitiatieven, het lokale bedrijfsleven, levensbeschouwelijke groepen, scholen en studenten (maatschappelijke stage) en aan plekken waar mensen leren vrijwilligerswerk te doen. Hen betrekken past goed bij de gemeentelijke regierol en/of is een uitgelezen taak voor een vrijwilligerscentrale. Logische omkering In veel gemeenten klinkt de vraag: Wat kunnen vrijwilligers doen om de capaciteitsproblemen binnen zorg en welzijn op te lossen? Dat is een omkering van de feiten. Zorg en welzijn heeft vrijwilligers nodig, hard nodig. Het past de gemeente, als zij dat nog niet doet, de vraag om te keren: Wat kunnen instellingen in zorg en welzijn doen om vrijwilligers te ondersteunen en faciliteren? Goed verzekerd? Door bezuinigingen denken sommige gemeenten aan het schrappen van de gemeentelijke verzekering voor vrijwilligers. Spijtig voor lokale organisaties, en helemaal voor regionale of landelijke organisaties. Voor hen is het noodzaak dat in alle gemeenten een verzekering voor vrijwilligers is geregeld. Vrijwilligers bewegen zich over gemeentegrenzen heen en het is nodeloos complex als niet alle gemeenten deze verzekering bieden.
Posted on: Tue, 13 Aug 2013 19:24:14 +0000