MEMLÜKLER-KÖLEMENLER-(KÖLE TÜRKLER)’İN “TÜRK İSLAM DÜNYASINDAKİ GÖREVLERİ” (673-1811) Muaviye’nin ikinci Horasan Valisi, Halife Osman’ın oğlu Said, zenginliğini öteden beri duyduğu Semerkant’a saldırır.. Semerkant’ı baştan aşağı talan eder ve topladığı binlerce Türk gencini, köle pazarlarında satmak için Horasan’a getirir.. TARİHTEKİ KÖLE TÜRKLER-KÖLEMENLER’İN “TÜRK İSLAM DÜNYASINDAKİ GÖREVLERİ” BU TARİHTEN SONRA BAŞLAR KÖLE PAZARLARINDA SATILAN TÜRKLER GÖSTERDİKLERİ EMNİYET, DÜRÜSTLÜK VE İNSANİ YAŞAM TARZLARIYLA ARAP DÜNYASININ EN GÜVENİLEN İNSANLARI OLARAK DEVLET YÖNETİMLERİNE KADAR YÜKSELEREK 6 SULTANLIK KURARAK VE DAHA BİRÇOK YÖNETİMLERDE BULUNARAK TÜRK MİLLETİNİN NELER BAŞARABİLECEĞİNİ GÖSTEREN EN ÖNEMLİ TARİHSEL MİRASI MİLLETLERİNE BIRAKMIŞLARDIR. Tarihte Memlûkler-KÖLEMENLER tarafından kurulmuş devlet olarak şunlar sayılabilmektedir: Tolunoğulları (Abbasiler’in memlûklerinden) (868-905) Akşitler (Abbasiler’in memlûklerinden) (935-969) Gazneliler (Samaniler’in memlûklerinden) (961-1186) Harezmşahlar (Selçuklular’ın memlûklerinden) (1077-1231) Delhi Hanedanı (Delhi Sultanlığı’nın ilki) (1206-1290) Mısır Memlûk Hanedanları (Eyyubiler’in memlûklerinden) (1261-1517) Tolunoğulları Mısır’da kurulmuş İslam devletidir. Kurucuları Türk kökenli hanedanın iktidarda olduğu Mısır devletidir. Halkın çoğunluğu Araplardan oluşmaktaydı. Türk yönetiminde Mısır’da kurulan ilk devlettir. Bu devletin döneminde Mısır bayındır hale getirlmiş, han, hamam, cami gibi sosyal ve dini tesislerle donatılmıştır. Türk asıllı Fergana’dan gelme asker kölesi olan Ahmed bin Tolun . Mısır, Tolunoğullarıyla birlikte ilk kez bağımsız olarak yönetilmiştir Kuruluş tarihi: 868 Kuruluş bölgesi: Mısır Başkent: Fustat (Kahire) Kurucusu: Ahmed bin Tolun Yıkılışı: 905 En güçlü dönemi kurucusu Türk asıllı Fergana’dan gelme asker kölesi olan Ahmed bin Tolun dönemidir. Mısır, Tolunoğullarıyla birlikte ilk kez bağımsız olarak yönetilmiştir. Ahmet bin Tulun ekonomi alanında yaptığı düzenlemeler ile Mısır tarihinde yer edinmiştir. Bu dönemde Filistin, Bingazi, Suriye (878′den itibaren), Antakya ve Mersin alınmıştır. Oğlu Humareveyh döneminde elden çıkan Suriye tekrar geri alınmıştır. Bu dönemde ekonomik nedenli ayaklanmalar çıkmıştır. Tolunoğullarında devletin temeli güçlü bir orduya dayanıyordu. Ordu, Türk askerlerinden oluşuyordu Tolunoğulları döneminde Mısır, mimaride altın çağını yaşamıştır. Bu dönemde yapılan Ulu Cami ve Tolunoğlu Ahmet Cami Kahire’deki en önemli mimari eserlerdir.Tolunoğlu Ahmet Cami’nin bitişiğinde hamam ve eczane vardı. Tolunoğlu Ahmet,kurmuş olduğu “Maristan” adını verdiği hastane ve eczane için 60.000 dinar ayırmıştı.Hastaneye esir,asker,zengin veya fakir herkes alınır.hastalardan tedavi için herhangi bir üzcret alınmazdı.Nil Nehri üzerinde bentler ve su kanalları yaparak tarımı geliştirdi. 905 yılında taht kavgaları nedeniyle Abbasiler tarafından yıkılmıştır. . Ahmed bin Tolun (868–884) Humareveyh (884–896) Abu l-Aschir (896) Harun (896–904) Şaban (904) Yasin (904-905) Akşitler veya İhşidiler 935 yılında kurulmuştur. Başkenti Fustat (Kahire) idi. Kurucusu memlûklerden Muhammed Bin Togaç ya da Ebubekir Muhammed ; d. 882 – ö. 946)’dir. 969 yılında Fatımiler tarafından yıkılmıştır. Kurucusu Türktü; halkı Araplardır. Hz.Ebubekir Hz.Muhammed döneminde Suriye, Filistin alınmıştır. Türkler tarihte ilk kez Kabe’nin bulunduğu Hicaz bölgesini alarak yönetmişlerdir. Halifeliğe bağlı olduğunu göstermek için Hz.Ebubekir Hz.Muhammed halife adına para bastırmıştır. Müsadere yoluyla zengin Mazerai ailesinin mallarına devletin ekonomisini güçlendirmek için el koymuştur. Hamdani ile Suriye için mücadele ettiler. Kafur döneminde, iç isyanlar artmış ve Fatimi tehlikesi ortaya çıkmıştır. . 1. Muhammed bin Tuğ İhşid (l882-946) ( 935-946). 2. Ebu El-Kasim Anogor bin El-İhşid (…-961) ( 946-961). 3. Ebu El-Hasan Ali bin El-İhşid (…- 966) (961-966). 4. Ebulmisk Kâfur (905-968) ( 966-968) 5. Ebu El-Favaris Ahmed bin Ali bin El-İhşid (…- 969) (968-968). 6. Ya bil keramil Yasin yüz el-ekrem (…-969). ————————————————————————————————————————————————– Gazneli Devleti 961 – 1187 yılları arasında Maveraünnehir, Hindistan’ın kuzeyi ve Horasan’da hüküm süren, memlûk kökenli (Türk) olduğu halde kültürel açıdan ve de facto olarak Fars hanedanlıklarının ardılı kabul edilen Türk-Fars-İslam devleti veya Türk-İslam devletiydi. Gazneliler adlarını başkent edindikleri, şu an Afganistan sınırları içinde bulunan, Gazne şehrinden almıştı. Gazne Devleti’nden önce bu topraklarda hüküm sürmüş olan Fars asıllı Samanîlerin siyasi ve kültürel etkisinden dolayı Gazneli Türkler, zaman içerisinde Farslaşmışlardır. Gaznelilerin kurucusu sayılan Alp Tegin, Samanîlerin ordu komutanlarındandı. Ancak, hanedanlığın tam anlamıyla kuruluşu, onun damadı Sebük Tigin döneminde gerçekleşmiştir. Sebük Tigin, Gazne şehrini başkent yaparak, Samanî sultanlarının egemenliğinden kurtulmuştur. Sebük Tegin’in oğlu Sultan Mahmut döneminde imparatorluğun sınırları Ceyhun’dan İndus Nehri’ne, oradan da Hint Okyanusu’na kadar uzandı ve Rey ve Hamedan’ı da kapsadı. I. Mesut döneminde Gaznelilere ait, köklü ve büyük toprakların bir kısmı kaybedilmiştir. Batı bölgelerinin neredeyse tamamı, Dandanakan Savaşı sonrasında Selçuklu Devleti’ne kaptırılmıştır ve elde Afganistan, Belucistan ve Pencap bölgeleri kalmıştı. Selçukluların 1157′de dağılması, Gaznelilere pek yarar sağlamadı. Bu karışık ortamdan güçlenerek çıkan Gurlular, 1151′de Behramşah’ı yenilgiye uğratarak Gazne’yi ele geçirdiler. Bundan sonra hükümdarlıklarını Lahor’a çekilerek devam ettiren ve İslam dinini Hindistan’ın içlerine kadar yaymış olan Gaznelilerin son hükümdarı Hüsrev Melik’in Gurlular tarafından 1186′da esir alınmasından sonra, Gazneliler’e kesin olarak son verilir. . Alp Tegin (961-963) Ebu İshak İbrahim (963-966) Bilge Tigin (966-975) Böri Tigin (975-977) Sebük Tigin (977-997) İsmail (997-998) Mahmut (998-1030) Muhammet (1030-1031) I. Mesut (1031–1041) Muhammet (ikinci kez) (1041) Mevdud (1041-1049) II. Mesut (1049) Ali (1050) Abdürreşit (1050-1052) Tuğrul Bozan (1052) Ferruhzad (1052-1059) İbrahim (1059-1099) III. Mesut (1099-1115) Şirzad (1115-1116) Arslanşah (1116-1117) Behramşah (1117-1157) Hüsrevşah (1157-1160) Hüsrev Melik (1160-1186) —————————————————————————————————————————– Harezmşahlar Devleti Orta Asya’da Harezm bölgesinde Kutbeddin Muhammed Harezmşah tarafından kurulan bir devlettir. Bu devlet Büyük Selçuklu Devleti’ni yıkmıştır. Anuş Tekin’in oğlu Kutbeddin Muhammed, Selçuklulara bağlı kalarak, “Harezmşah” unvanı ile bu bölgenin valiliğini üstlenmiştir. Atsız 1141′de Büyük Selçuklular sultanı Ahmed Sencer’in Katvan Savaşında Karahitaylar tarafından bozguna uğratılmasından istifade ederek Selçuklulara karşı isyan etmiş ve 1142′de Horasan’a saldırarak Merv ve Nişabur’u işgal etmiştir. Ancak 1143 ve 1147′de Ahmed Sencer Atsız’a karşı cezalandırcı seferini düzenlemiş ve ikinci seferde Atsız yönetim merkezi olan Urgenç’i kaybederek teslim etmiştir. Başka bir kaynakta ise Oğuz ve Müslüman oldukları ve saray kökenli oldukları için Sencer’e bağlı kalmayı kabul ettileri yazmaktadir Atsız ve İl Arslan devirlerinde hem Irak Selçukluları hem de Kara Hıtay ila mücadele edildi. Nitekim İl Arslan, Sultan Sencer’in ölümü üzerine bağımsızlığını ilân etti. Anuş Tekin (1077 – 1097) Kutbeddin Muhammed (1097 – 1128) Atsız Harezmşah (1128 – 1156) İl Arslan Harezmşah (1156 – 1172) Sultan Şah (1172-1193) Kuzey Horasan’ı yönetmişti. Alaaddin Tekiş Harezmşah (1172 – 1200) Alaaddin Muhammed Harezmşah (1200 – 1220) Celaleddin Harezmşah (1220 – 1231) —————————————————————————————————————————- Delhi Sultanlığı ( Delhi Saltanat) ya da Sultanat-ı Hint (1206 – 1526) yılları arasında Hindistan’da hüküm sürmüş hanedanlardır: Türk kökenli olan Kölemen Hanedanı (Hint ‘Memlûk’ Hanedanı; 1206-1290) tarafından kurulmuş ve Halaciler Hanedanı (1290-1320), Tuğluk Hanedanı (1320-1413), Seyyid Hanedanı (1414-51), ve Afgan kökenli olan Lodi Hanedanı (1451-1526) tarafından yönetilmiştir. 1526 yılında Delhi Sultanlığı yeni ortaya çıkan Babür İmparatorluğu tarafından fethedilmiştir. .Kölemen (Gulam veya Memlük) Hanedanı (1206-1290) •Kutbiddin Aybek (1206 – 1210) •Erem Şah (1210 – 1211) •Şemseddin İltutmuş (1211 – 1236) •Rükneddin Firuz (1236) •Raziye Begüm (1236 – 1240) •Müziddin Behram (1240 – 1242) •Alaaddin Mesut (1242 – 1246) •Nasrettin Mahmut (1246 – 1266) •Gıyaseddin Balaban (1266 – 1286) •Müziddin Keykubad (1286 – 1290) •Keyûmers (1290) ————————————————————————————————————————————- Mısır Memlûk Sultanlığı Memlûk Devleti veya Memlûk Saltanatı, Bir ulus devleti olmayan ve kölelikten gelen memlûklerin bugünkü Mısır ve Suriye’de kurduğu bir askeri aristokrasi devletidir . Memlûk sözcüğü Arapçada köle demektir. Bu yüzden devletin ismi Türkçede Kölemen Devleti olarak da geçer. Memlûk Sultanlığı’nın kökeni, Eyyubi Devleti’nin 1174 yılında Selahaddin Eyyubi tarafından kurulmasına kadar uzanmaktadır. Diğer sultan ve amirlerin olduğu gibi El- Salih Eyyub’un da Bahriler adında kendine özel askeri birliği vardır. Bu askerler 800 ile 1,000 arası atlıdan oluşmaktadır. Bahri kelimesi, deniz veya büyük ırmak anlamına gelen Arapçadaki bahr (???) kelimesinden gelmektedir. Çünkü onların kışlaları Nil’deki Rawda adasında bulunmaktadır. Onlar, Karadeniz’in kuzeyindeki bozkırlardan ele geçirilen köle Kıpçakların arasından gelmiştir . Kahire’deki garnizonlarda ise Çerkez ve Gürcü kökenli köle askerler bulunur ve bunlara da Memalik-i Çerakise denirdi. Halkının çoğu Arap olan bu devlette iktidar Arap olmayan ve askeri kökenden gelen kişilerin elindeydi. . El-Mustansir II – 1261 – 1262 El-Hakim I – 1262 – 1302 El-Mustakfi I – 1302 – 1340 El-Hakim II – 1341 – 1352 El-Mu’tadid I – 1352 – 1362 El-Mütevekkil I – 1362 – 1383 El-Wathiq II – 1383 – 1386 El-Mutasım – 1386 – 1389 El-Mütevekkil I (restore) – 1389-1406 El-Musta’in- 1406 – 1414 El-Mu’tadid II 1414 – 1441 El-Mustakfi II 1441 – 1451 El-Qa’i – 1451 – 1455 El-Mustanjid – 1455 – 1479 El-Mütevekkil II – 1479 – 1497 El-Mustamsik – 1497 – 1508 El-Mütevekkil III – 1508 – 1517 ———————————————————————————— Tomanbay, 10.000 kişilik bir kuvveti Canberdi Gazali komutasında Gazze üzerine gönderdi. Ancak, Memluk -KÖLEMEN ordusunu buyruğundaki Hanyanus denen yerde karşılayan Hadım Sinan Paşa, onları burada büyük bir bozguna uğrattı (1517 Kavalalı Mehmet Ali Paşa 1811 yılında yönetimde halen etki durumda bulunan Memlük Beylerine karşı harekete geçerek Mısır’daki Memlük egemenliğine kesin olarak son verdi
Posted on: Sun, 15 Sep 2013 11:06:51 +0000
Trending Topics
Recently Viewed Topics
© 2015