MISSIONARY ATUM KARBI AKHEI KANGTHUR APHAN KEKLEM PON AKAM: - TopicsExpress



          

MISSIONARY ATUM KARBI AKHEI KANGTHUR APHAN KEKLEM PON AKAM: 1826 aningkan Thang Thang achiklo 24 arni ‘Yangdaboo Treaty’ kachekroi kachetok dokok aphi Assam ta British atumsi parlo pon et lo. Lason si akaprek a inglong aso atum asonsi Karbi atumta British atum aber do dun nangkok lo. Yandaboo Treaty aphi British atum amethang ale kedo chotji aphan inglong aso aphan anke isi akaprek kachari ponji aron parideng pon lo. Inglong ahavar aphan “Partially excluded area” pu amen irsi kachari ponji aphan kam parideng pon lo. Nagaland lapen Mizoram ke excluded area aron alongsi parlo pon lo. “Excluded area” arloke ‘Inner Regulation’ aron seng ponsi ‘pass’ mate ‘Licence’ avepin penke madu a Brithish a mekar aso aphan ta palut un-eh det aron semar pondetlo. Shilong, Kahasi-Jayantia lapen Garo hills, Karbi Anglong, North Kachar aphan anke partially excluded area arlosi parlo pon lo, lapen ladak “inner Line” aron bi ponpe.1884 aningkan “Assam Frontier Tract Regulation” aron ateng pensi Nowgong District along ‘Mikirs hill tract’ seng ponsi Karbi atum aphan isi ahavar kachari ponji aphan parideng ponlo. 1898 aningkan Sibsagar a district along pen penang an ahavar lapen Naga anglong pen penang an ahavar en pon si Nowgong district along kedo Mikir hills ‘tract’ atum parlo ponlo. Nowgong district lapen Sibsagar a district along kedo Karbi atum kedo an ahavar ke Mikir’s hills tract along parlo ponsi 1907 aningkan ahoi semar thu pame lo. Bonta 1913-14 aningkan Dimapur ahavar puthot Naga anglong along kaparlo pon ahut bangso ahoi larponthu nangkok lo. Bangso aphi penke Mikir hills Sub-division sengpon lo. Mikir hills tract sengdet aphi 1889 aningkan J.M Karvel lapen P.E Moore sahib atum kecharipon Christian missionary atum non Karbi Anglong along kedo Tika anglong along dhorom lapen lo kecharli kethan kepangchengji aphan pura vanglo, lapen hadak Church ahem lapen School senglo. Chritian missionary atum Karbi akhei angbong atum aphan lo kacharli kepathekji aphan lapen Karbi alam kachpachan ponji aphanta kam parideng ponsi klemchepaduk ponlo. Christian missionary atum Tika anglong along isi aso ‘printing press’ biponsi dhorom alo lapen anparta Karbi alam pen lamsai paklang pon lo. Sardoka, Thengkur Singh lapen Semson Engti atum akerap longpon pensi missionary atum “Fli Fli akitap”, “Kalakha akitap”, “Bituso, Arleng alam” pu akitap hei-hui primary school aphan toksi paklang lo. Lapen anparta ‘Birta Kimi”, Ning Arjan” “Singing Purthimi” pu hei-hui akitap ta paklangponlo. Lahai akitap arengkelok amek pensi kasapa pon. Isi ning arong alam missionary atum akai ahut detsi Karbi Alam Tasam pakthom paklang ponlo. Mr. Neighbor sahab pen chelang si Sardoka Perrinkay akehai “an English vocabulary” pu alam tasam 1904 aningkan paklang ponlo. 1925 aningkan G.D Walker pu asahab ta “A Dictionary of Mikir Language” pu alam Tasam paklang lo. Semson Sing Engti pen akerap longponsi Mr. Booth Sahab ta “The Mikir English Dictionary” pu alam Tasam tok ponlo. Chethan noksita Christian Missionary atum Karbi alam aki lapen lammet kapachanji aphan penang an bor-ih ponlo. Lapen alanglitum kangthur ji aphan along-eh kesom Tekang atum. Christian Missionary atum Karbi alam pen “Thengtom” pu isi Chiklo ejon aphoi keklang abirta lamsai ta paklang pon lo.Halabangso ahut missionary atum kethan keja pon atovar along aturkimi kelong penang an Karbi ariso atum lo charli pame si nangbar lo. Halabangso arisomar angbong pen Semsong Sing Engti amenke elitum enpon vek nangji. Alangli Engti asangho kejapon pensi 1945 aningkan Karbi atum “Karbi Adorbar” pu isi Political party sengpon lo, lapen bangso asong pensi Karbi atumta amethang pilongri kachepuji aphan District hangponlo. Alanglitum pen British atum Assam Governor akehai Robert Nilgreat arideng Karbi atum aphan ta isi amena a District pi pon nangji pu Memorandum aloo pajirponlo. Lasonsi Semson Sing Engti atum keklem kachepaduk ajoine pensi Karbi atumta amena a District chelong ponlo. Elitum maduta chi-chi nihur lake 1951 aningkan phaikuni achiklo 17th arni “Assam Regulation X of 1951 aron ateng pensi Karbi Anglong a District long ponlo. Lasonsi Karbi atum ta amethang alongri, kechok-lim alam aki, jutang-jubat, Nim-Rokom, Niti-Nihat, Pindeng-Sumpot dosi karbi atumke isi khei kangthim pu chepu nang koklo, lapen chipu pon bomlo. Karbi akhei aphanta choki-chokam amo, kacharli, lam aki, lamet lapen ajat ahin anatta Keplang Kachingthur pon thekji aphansi ansose avarsai kelong pon thuji lapen isi khei kangthim pu kachipu pon thipji aphan Hemprek ta hangpon thulo. Ajahak amonit atum kepu Karbi akhei ke Khei kangthim kali pu kepu damke lahenlo chok damde pin binong. Lasi neli pudamji Karbi ta isi khei Kangthim binong pu...
Posted on: Tue, 09 Dec 2014 07:29:12 +0000

Recently Viewed Topics




© 2015