Namane tja Bobididi: Re bone bjale gore re na le direto tje pedi tja Kgomo. Motho ge a nyaka sereto sa Kgomo o swanetje a ihlaloshe ga botse gore a fiwe sa maleba. Re na le bo Kgomo ba bararo: • Kgomo a Phateng (o akaretja Modisha, Kwena le Sediye): e lego “Kgomo a Mmankhumishe”, • Kgomo a Ngope: e lego “Dipolaishane dingena meshifa go bo Kgomo a Mmankhumishe”, le • Kgomo a Motlari (o akaretja Moagi le Mohlamme): e lego “Kgokongnyana ya leshilwana”. “Kgokongnyana ya leshilwana e rile bo Tau ke besho, E roga dipolaishane dingena meshifa go bo Kgomo a Mmankhumishe.” Bo Kgomo ba ge batho ba ba lotjha, le bona ge ba lotjhana ba re: • Kgomo a Phateng: “Nkhumishe!” goba “Mmankhumishe!” • Kgomo a Ngope: “Mashoko!” goba “Mmatlabo!” • Kgomo a Motlari: “Raserole!” Ee, ba lotjhana ka dikgoshi tja bona! Ga ba lotjhane ka Matlala go laetja gore Matlala ga se kgoshi ya bona. Batho ba tla makala gore goreng ke ngangabetje ke re Kgomo ga se Mokone. Ke tjeeletje, sereti sa sereto sa Kgomo a Phateng le sona se a gana. Matseno a gagwe a hlatsela taba ye. Felo mo re swanelwa ke go kweshisha gore sereto se, la mathomothomo ge se retwa se be se retwa kae. Se be se retwa moletlong wa go bea kgoshi setulong. O kgona go bala maikutlo a sereti gomme wa lemoga gore sereti se be se befetjwe: 1. A re thome ka go lekola gore sereto se ke sa mohuta mang? A ke thetogale, thetonyefolo, thetosello, goba thetotumisho? • Stanza 1: sereti se a ngaletja (se gana go ba Mokone). • Stanza 2: sereti se reta bogale bja setjhaba sa Kgomo (ka tshwanelo se swanetje go reta bogale bja Bakone). • Stanzas 3 to 5: sereti se lla ka go nyefola. • Stanzas 6 le 7: sereti se ngaletja ka go nyefola. • Stanzas 8 to 10: sereti se a lla le ge mo go stanza 9 a kwagala a reta sebete (bogale) sa madira a Kgomo. • Godimo ga distanza tje 10, go tje 6 sereti se a lla. Go realo sereto se ke thetosello. 2. Hantong Monkhumishe yena o be a befedishitjwe ke eng? O befedishitjwe ke kgoshi, yena yoo a bego a bewa setulong. Kgoshi o tla re go se fetje go fa polelo a napa a se re o a reta? Ee, sereto sa Matlala se befedishitje Monkhumishe! Le kweshishe, ga ke bolele ka sereto sa Bakone, ke bolela ka sereto sa Matlala. Sereto sa Bakone se akaretja le mathopya, feela sereto sa Matlala se bolela ka Bakone thwii, bonabona Bakone ba ntjhi dikgolo! Setjhaba sa Bakone se ya ka dikgoro, gomme dikgoro tje di bitjwa bana ba mpa. Kgoro ya Kgomo ke ye kgolo ka morago ga kgoro ya Matlala. Ke kgoro ya bathiba difate, kgoro ya go fa Makobe timamello: “Nkwe ke filwe ke Kgomo a Phateng!” Go swanetje go na le taba ka gare ga sereto sa Matlala ya go befedisha Monkhumishe. Kgoshi o rile go fetja go reta bogale bja Matlala a shebetja ka go re: “Ge le sa re tsebe le botjishe Kgomo a Mmankhumishe.” O dio re go fetja go reta, gwa emelela sereti sa Kgomo bjalo ka ge Kgomo a latela Matlala ka bogolo. Sereti seo le sona sa befedisha Monkhumishe. Se dio re go fetja go reta Monkhumishe a emelela. O ka re ke a mmona ka sekhongwana! O napile a hlaba kgoshi ka lerumo di sa tloga fase (stanza 1)! • “Kgomo a Mmankhumishi”: Mmankhumishe ke kgoshi ya Kgomo yeo Matlala a lwelego nayo. Go realo Monkhumishe o botja Matlala seroka phatla o re: “Ga o kgoshi ya ka, kgoshi ya ka ke Mmankhumishe.” • “Kgomo a Maite”: Maite ke morwa wa Mmankhumishe yo Matlala a mo dirilego motseta yo mogolo wa moshate. Go realo Monkhumishe o sa tjwela pele go botja Matlala seroka phatla o re: “Ga o kgoshi ya ka, kgoshi ya ka ke Maite”. Maite ke Mmushi, morwa’ Shiko. Shiko ke Mmankhumishe, morwedi’a Serole. Serole ke Motlari, ke Mojela, ke Mathekga ebile ke Kgomo (Kgomo wa Mogodumo). 3. Hantong Monkhumishe ka gare ga pefelo ya gagwe: • O thoma go botja Matlala gore o bogale go fihla kae (stanza 2). • Le gore botsebotse Matlala nkabe a se a fenye Kgomo ge nkabe e se ka Motlari le Ngwepe (stanzas 3 le 4). • Le gore yena botsebotse ga se Mokone (stanza 5). • Le gore yena le Selolo ba ka se sa thiba difate, Seopa le Moabelo a e be bona ba thibago difate ka gore Matlala o dirile Seopa malome’a tjona mola Moabelo a thenkgolotje Selolo (stanza 6). • Le gore botsebotse yena ke mohlobo mang, e sego Mokone (stanza 7). Monkhumishe le ge a befedishitjwe ke Matlala o thoma go hlakahlakantjhetja le ba bangwe: Motlari (ke Mathekga, e bile ke Mojela), Ngwepe, Seopa le Moabelo. Monkhumishe ga a felle moo, o hlakahlakantjhetja le bagaditjong / bagadikane (seretong ba bitjwa bakgekolo) ba mmagwe: Mashamaite le Mmakwena (stanzas 8 to 10), kudukudu Mmakwena. Ke laeditje gore sereto se ke thetosello. 4. Hantong Monkhumishe o llelang? • Go stanzas 1 to 7 Monkhumishe o llela naga yabo: “Kgoshi e thopile thaba Mohlakeng, Mogoshi wa mmaMatlala a Bokone.” le “Ge e le Mogoshi le o tjeetjwe ke Matlala.” O llela le maemo a gabo a ka moshate morago ga go theoswa bogoshing: “Hlabang mokgoshi le bitje Maphetole!” • Go stanzas 8 to 10 Monkhumishe o llela bogoshi bja mmagwe kgorong ya Kgomo: “Nkwe e lle kgomo tja bo Motlari.” O hlasela Mmakwena ka gore sereti sa Kgomo se rile ge se reta sa reta Bakone ba gabo Mmakwena sebakeng sa go reta Banareng ba Kgomo a Phateng. Go realo sereti se rekisha le go bolaya Kgomo a Phateng. 5. Taba ya gore sereto se sa Kgomo a Phateng se retilwe la mathomothomo moletlong wa go bea kgoshi setulong e napile e tswala nhla ya gore naa se retilwe neng le gore se retilwe ke mang! a) A re thomeng ka gore se retilwe neng! • Se retilwe neng e ka arabjwa ke ge re ka tseba gore kgoshi ya go befedisha Monkhumishe ke mang. Ga go bobebe go tseba kgoshi yeo ntle le go lebella mantju a: “Hlabang mokgoshi le bitje Maphetole!” • Kgoshi yeo e ka botjwago ka Maphetole ke Sekgwari. Sekgwari o ile Phetole ga Seopa a nyala timamello sebakeng sa go ya Phateng ga Kgomo. Go realo sereto se se retilwe moletlong wa go bea Sekgwari bogoshing. Seo sa shupa gore sereto se se hlamilwe ka 1912, sona le tja dikgoro tje dingwe. Sereto sa Moabelo se a hlatsela gore sona le tje dingwe di hlamilwe ka nako ya kgoshi Sekgwari: “Ke bana ba bo Mokoko, Madima a Setumong, Ke bana ba bo Kgwetelele. Ba re Kgwetelele mpitje ke go bitje, Ke wele diatleng tja Bakone. Agee ba Mmalegora le a welwa, Le welwa ke kgogo ye tala ya Madima a Setumong. Nkaleleng diatla ba Moabelwa thaba. Bakone wee!!!” Sereto sa Kgomo a Motlari sona se hlatsela ka tsela ye: “Ke motho a bo thaba Mogoshi, Wa bo kgogo ya masa Mamorobela, Yo a rilego ge a bopiwa dithaba tja bopiwa, Ge go bopiwa bo Tlotjwa le bo Malobane. Batho ba bo Kgwetelele Ya malau a Mamorobela.” Sekgwari ke Mokoko, ke Kgwetelele, ebile ke Mamorobela. b) Hantong se hlamilwe ke mang? • Ka nako ya Sekgwari, Bankhumishe ba maleba bao ba ka retago ke Piletji, Kgahlodi le Kokami. Wa matshwanedi ke yo mogolo go bona, e lego Piletji. Feela ga go na bonnete bja gore ka nako yeo Piletji o be a sa phela naa! • Ge e le Dihebere yena o be a sa phela. Feela le ge a le yo mogolo ka matswalo go Kokami, Kokami o be a busha, seo sa dira Kokami wa maleba. • Ge re lebeletje stanzas 8 to 10, Monkhumishe o lla ebile a llela bogoshi bjona bjoo bo swerwego ke Kokami. Go realo ga se Kokami. • Kgahlodi o be a tsebega ka go fola lebake. Motho wa go re tsakadi (sober) a ka se hlasele kgoshi (Sekgwari) go swana le seretong se. Monkhumishe o be a fotje, seo sa shupa gore ga se Piletji ke Kgahlodi. Go realo Piletji o be a shetje a hlokafetje. • Ge Kokami a se a reta sereto se, gona ke yena wa go hlama sereto sa Kgomo a Motlari. Ke yena a retilego ka morago ga kgoshi Sekgwari, gomme le yena a befedisha Kgahlodi. O rile sebakeng sa go reta Kgomo a Phateng yena a reta Kgomo a Motlari. Seo se shupa gore o rekisha le go bolaya Kgomo a Mmankhumishe. Mmakwena o rutile bana ba gagwe histori ya gabo a ba dira ba Motlari. Ke ka moo Kokami a rilego ge a reta a reta Kgomo a Motlari. Ga go makatje ge Kgahlodi a hlasela Mmakwena mo seretong. Re tla lemoga gore Kgomo a Motlari seretong sa gagwe o ipitja Mokone. Seo ga se makatje, Sekone o tjwa naso kgole. Dikgomo tje tharo tje, le ge di fapana medu ya tjona ke e tee. Ka moka medu ya bona e ka Botswana. Bo rakgolokhukhu ba bona ba kgaogane ka Botswana, bona ba kopana Mogoshi ba be ba nyalelana. Go itaetja Kgomo a Phateng ge a thopa Kgomo a Ngope, Kgomo a Ngope a sa fahlela ka mosadi. Nyalelano ya Kgomo a Ngope le Kgomo a Motlari le ge e sa hlake ga botse e kwagala diretong: “Mmatswale a kganakgana a re nganake o bone bogadi, … diphoriphori tja Bakone” le “Kgokongnyana ya leshilwana e rile bo Tau ke besho.” Kgomo a Motlari yena re a tseba gore o file Kgomo a Phateng mosadi ofe: Mmankhumishe. Kgomo a Phateng o tlogile Makgabeng a ya Mogoshi, Kgomo a Ngope a tloga Boshia a ya Mogoshi, mola Kgomo a Motlari a tlogile Mogodumo a ya Mogoshi. Kgomo a Motlari o reeletjwe ka Motlari. Motlari ke morwa wa Maalobane. Maalobane ke morwa wa Mokgopedi. Banareng ba Mokgopedi ba thopilwe ke Bakgalaka kua Botlokwa (ke Batlokwa ba Mamphele), gomme Bakgalaka ba ya nabo moo ga bjale go bitjwago Bakone Malapa le Sepitsi ka fase ga boetapele bja Shikwe (Shiko). Ge ba le Sepitsi bana ba Shiko ba mo hlanogela ba ya Mogodumo. Banareng le bona ba hunologa ba ya Mogodumo, feela Motlari le bana babo ba shala: “Kgomo ya sekolo phadisha lebelo, Dingwe di rile dio nwa yona ya shalela e nyebanyebisha melomo E re metse a ditubi ke isha kae?” Motlari ka nako yeo o be a le mokgonyana wa kgoshi Shiko, a le ka makhureng. A ka tjhaba bjang? Shiko o napile a boela nabo Bakone Malapa moo ba ilego ba welwa ke Bakone, gomme Bakone ba ba thopa. Ba napa ba fetoga Bakone. Morago ga gore Bakgalaka ba thopjwe ke Bakone, Shiko o ile a lahlegelwa ke bogoshi. Motlari a napa a tjwa ka makhureng. Ke ge a tjea dikgomo tja ratswalagwe a tjhabela Mogodumo a napa a fetoga Mojela. Mojela a thopa bo Railo le bo Dikgale (bana ba Shiko) kua Mogodumo a ya nabo Mogoshi a le Mokone. Ge a le Mogoshi, Bakone ba kua Bakone Malapa ba kwelela mohlala wa gagwe gomme ba mo shala morago ba dula nae thabeng ya Madietane. Ba tlala thaba, ba napa ba bitjwa bo Matlalathaba. E sego Matlala wa thaba. Mojela Matlala a thoma go ba le makoko ka gore bjale setjhaba sa gagwe ke se sentji, a tlala ka maroga a napa a ikhweletja leina la Mathekga. Mathekga a re a sa itebetje Bakone ba mo thenkgolla a ba Serole, ba mo lahlisha Sekone: “Ke kwele mmamatjea a bo setatisa a tjea dikgomo a tlogela batho, Batho ba shala ba omana le tjhiu.” le “Lesogana la Bopedi ba hlwa ba mo shetje morago Ba re yena Malobane lefsega, O re o tjhaba o gadime morago.” Taba ye Khomotjo o rile ge a e bea botse ka Sekgowa a re: “They disowned our forefather.” Re kweshishe, yo ke Mathekga wa go tjeelwa dikgomo ke Lekwa (Mmamakwa). Go na le Mathekga wa go tjeelwa dikgomo ke Sekgwari. Sekgwari o rile go mo tjeela dikgomo a tlala pelo a wela tsela a boela gae. Tseleng a bethwa ke pelo a hwela ga Mathapo. Lehono ga Mathapo go agilwe sekolo moo a hwetjego, ebile sekolo sa gona se mo theeletje. Raserole (Mathekga) le yena o befedishitje Sekgwari. Go na le seo a se boletjego mo seretong ge a reta ba Mathekga kua moletlong. Sona seo ke sona sa go befedisha kgoshi. Le se ke la lebala gore batho ba Kgomo ba na le swele. Taba ya gore Mathekga o be a kgantjha dikgomo ga se yona ya go dira gore Sekgwari a mo tjeele dikgomo. Mo seretong o boditje Matlala tjeo a sa lego a dija ka ngwaga wa tlala. Ba Mathekga ba tla re botja ge ba se na matepe. Ge go le bjalo, gona Mathekga ke nkekishane. Nkekishane e a roba. O be a re o ekisha Kgahlodi. Kgahlodi le Sekgwari ke batswala ba malome le rakgadi. Sekgwari o thubetje pelo go Mathekga. Mojela le yena seretong sa gagwe o be a kgantjha dikgomo, nka yena ga se ba mo tjeele? Ee, taba ya gore Kgomo ke Matlala ke nnete, feela ga se bo Kgomo ka moka. Ebile ga se bo Matlala ka moka bao e lego Bakone. Bangwe ke Bakgalaka, mola bangwe e le Banareng. 6. Matlala ke leina la seboka, leina la mohlakanelwa. Ke sefane seo se akaretjago bonnyane mehlobo goba merafe ye meraro: a. Bakgalaka: Matlala a nkopodi b. Bakone: Pholo tja Borwa c. Banareng ba Motlari Merafe yeo e dutjego Madietane pele ke Bakgalaka le Banareng ba Motlari: • Bakgalaka ke bo Railo, Dikgale, Mohlale, Monyai, Peu le bo Seopa (e tjwa go tshiombo). Ba ke Bakgalaka ba go thopjwa ke Motlari kua Mogodumo. • Banareng ke bo Mathekga (Kgomo, Mojela, Motlari, Serole), Phaka (e tjwa go phanga), Ledwaba, Moagi le bo Mohlamme. Bakgalaka ba (bana ba Shiko), le Banareng ba, ge ba ya Mogoshi ba ile ka leina la Bakone. Ke sehlopha sa pele sa Bakone. Sehlopha se se tlogile Mogodumo sa ya Mogoshi. Ka morago gwa tla sehlopha sa bobedi. Sehlopha sa bobedi sa Bakone le sona ke motswako: Bakgalaka (mashaledi a Shiko) le Bakone (Pholo tja Borwa). Sehlopha se se tlogile Bakone Malapa sa ya Mogoshi. Bakgalaka ga se Bakone, ebile Bakone ga se Bakgalaka bjalo ka ge beng ba nagana. Bakone ke Bakwena. Merafe ye meraro ye e fihlile ya kgobakana thabeng ya Madietane ya ba ba bantjintji, ba tlala thaba. Ba napa ba bitjwa bo Matlalathaba ba le mmogo. Ga se Matlala wa thaba, ke Matlalathaba, motjhitjhi wa batho mo thabeng. Mongwe wa bona ke Motlari. Motlari o rile go thenkgollwa bogoshing a napa a lahla leina la Matlala. Ke yena kgoshi ya mathomothomo ya Matlala. Ke ra gore ge Bakone ba thoma go bitjwa Matlala, kgoshi ya bona e be e le Motlari. Ka nako yeo o be a bitjwa Mojela. Go realo kgoshi ya Matlala ya mathomothomo ke Mojela. Mojela a tlala ka maroga a napa a ikhweletja leina la Mathekga. Go realo kgoshi ya Matlala ya mathomothomo ke Mathekga. Bo Matlala ba bangwe ba rile go mo thenkgolla setulong ba napa ba baka bogoshi gomme ba fekeetjwa ke Bakone. Bakgalaka ba napa ba tjhaba: • Dikgale a tjhabela ga Dikgale. • Bakgalaka ba bangwe ba tjhabela Moletlane, bangwe ba felletja ba le Bopedi. • Bakone ba roma Mothiba kua Makgabeng gore a thushe Ngwepe go thiba Lebogo gore a se kgone go thusha Kgomo a Phateng kgahlanong le bona: “Ke gana ga ke sojwa ke Babididi ba Rashodi a Shongwana, Ba tsebe tja tlala ga di utlwe, tja omelela di a hlaba. Ke bana ba monna we Lebogo la pula.” Mothiba a felletja a ile Turfloop. Mothiba ke Mokgalaka. Botse Bakone ba be ba mo tlosha gore a se ba bakishe bogoshi. • Bakgalaka ba go shala ba napile bangwe ba dula ka Phetole (bo Seopa). Bangwe ba dula ka Setumong. E rile ge Lekwa a hudugela Setumong Banareng ba Setumong ba yo dula Malobane. 6.1. Banareng ba Motlari ba kgetlogile go Banareng ba Maalobane. Ba tswetjwe ke yo mongwe wa basadi ba Maalobane. Histori ya bona e go Banareng ba gaMohlala. 6.2. Bakgalaka ba tjwa Tanzania ba tsena ka Rhodesia. Ba tloga Rhodesia ba dula ka Lebowa la Soutpansberg, ba ya Phalaborwa moo ba fihlilego ba tjwa maphakga: • Sehlopha sa Shikwe sa ya Botlokwa. • Sehlopa se sengwe sa ya Swaziland, sa ya le ga Maake. Ga Maake bangwe ba fetoga Bakgaga. Bakgaga ba bangwe ba kgetlogela ga Mphahlele le ga Mothapo. Bakgalaka ba go se be Bakgaga ba fetela Bakone Malapa ba kopana le sehlopha sa Shikwe. • Sereto sa Bakgalaka: Bakone ba ntjhi dikgolo ba Matlala a Kgodumo, Matlala a Rashiko. Ba Matlala a nkopodi a pholo tja Borwa. Se rete nna o tla ja nta wa sheba ka legai. Ke babina phiri, feela e sego ya ngou, Phiri ya Hlanhlagane. Re boa Mogodumo a bana ba Shikwe a Nape, A Sepitsi se rwele nkata se etela Mogodumo. Thaba tje pedi ga se go ratana, Le ka meriti di a etelana. Bakone (pholo tja Borwa) ba rile go thenkgolla Mathekga, Bakgalaka ba thiba difate (nkopodi). Mathekga o rile go thenkgollwa Bakone le Bakgalaka ba thoma go baka gore kgoshi ke mang. Ke ge go lwewa bo Dikgale ba tjhaba. Bakgalaka bangwe ba tjhabela Bopedi. E rile ge go tjhabjwa bo Seopa ba shala. Ka morago Pholo tja Borwa ba tloga Madietane ba dula ka Sekhwiting ba raka Kgomo a Phateng ka Phateng. Ka morago ba tloga ka Sekhwiting ba ya Setumong ba raka sehlopa sa kua Setumong, sa ya Malobane (maina a Setumong le Malobane a laetja gore ba ke Banareng). 6.3. Baphofung ba kile ba ba le kgoshi yeo go thwego ke Masilo I. Masilo I a ba le morwa e lego Malope. Malope a ba le bana ka basadi ba go fapana: Mohurutse le Kwena. Malope ge a hlokafala setjhaba sa tjwa diripa tje pedi. Bangwe ba re ba ka se bushwe ke Mohurutse ka ge a le mosadi, ba ka upya ba bushwa ke Kwena le ge mmagwe a se mosadi wa bogoshi. Naga ya tjwa diripa tje pedi: Bahurutse ba dula ka Borwa mola Bakwena ba dutje ka Lebowa la Mabjanamatshwana (Bophuthatswana). Lebowa ka Setswana ke Bokone, ke ka moo Bakwena ba napilego ba tuma ka leina la Bakone. Ka 1700 Bakone (Bakwena) ba phatlaletje go tjwa Mabjanamatshwana (Bophuthatswana): • Bangwe ba ya Lesotho. • Bangwe ba ya Botswana. • Ka morago Bakone ba Mogopa ba boa ka Botswana ba dula tikologong ya Britz. Ka bo 1800 sehlopha se sengwe sa tloga Brits sa lebantjha Borwa go la Pretoria moo ba kopanego le Bakgatla ba Mosehla. Ba Mosehla ba be ba tjwa Lesotho. Bakone ba lwa le Bakgatla. Bakgatla ba fahlela ka mosadi yo a ilego a belega Mmamakwa (Lekwa). Go tloga moo Bakone ba ya dithabeng tja Mogale (Magaliesberg) moo ba hweditjego goba ba hweditjwego ke sehlopha sa Manamela gomme ba se thopa. Morago ga moo ba lwa le Mazulu a Chaka ka fase ga Mzilikazi ka 1822. Ba tjhabela Modimolle, ba ya Moletlane, Mashashane le Bakone Malapa moo ba fihlilego ba thopa Bakgalaka. Ngwako le Ngwakwana le sehlopha sa bona ba fetela Rhodesia. 6.4. Polelo ya Sekone: Ga e gona polelo ye! Bakone ga ba na polelo! Ya bona polelo ke Setswana. Polelo yeo batho ba e bitjago Sekone ga se Sekone, ke Segananwa se kopakopane le Sebirwa le Sekgalaka. Segananwa ke polelo ya Kgomo a Phateng, mola Sebirwa e le polelo ya Ngwepe, gomme Sekgalaka ke polelo yeo Banareng ba Motlari ba e antjego go Bakgalaka ba Shikwe. Sehlopha sa bobedi sa Bakone ge se fihla se tlile se antje Sekgalaka go mashaledi a Shikwe. Segananwa le Sebirwa bobedi ke Senareng, gomme Senareng ke Setebele (e sego Setebele sa Mzilikazi). Ke ka moo Lekwa ge a itheta a rego: Kgoshi e thopile thaba Mohlakeng, Mogoshi a mmaMatlala a Bokone. Ge a bitja naga yeo a e thopilego Mohlakeng, o shupa gore o thopile Matebele. Polelo ya Moletji e tjwa dipolelong tje ka ge batho ba Moletji ba kgetlogile Mogoshi ka Manamela yo ka morago a ilego a fetoga Moloto. Moloto pele a ba Moloto o ile a nyala morwedi’a Motlari (Serole), a re go ba le ngwana a mo rea leina la Serole yo a ilego a loba Sekwati ka yena. Go na le lefetla la gore Moletji ke naga yeo Kgomo a Phateng a e ngwathetjego Motlari (goba yeo Mojela a e tjeetjego Kgomo a Phateng ge a mo tonamela): “Ba re ke setona a tonamela Matebele.” le “O tla busha ka Bosubela, nna ka busha ka Bohlabela.” Bakone ba menola Motlari, ka morago ba thopa Kgomo a Phateng. Manamela o be a le modishi (a thibile difate) kua Bakone Malapa. Bakone ba mo thopile kua Borwa pele ba lwa le Mazulu. Bakone ba shomisha Manamela go menola Motlari. Motlari a ba Serole. Serole a leka go fahlela ka mosadi gomme Bakone ba mo gana: “Ke kwele mmamatjea a bo Setatisa a tjea dikgomo a tlogela batho.” Manamela a napa a tjea mosadi yola. Ke ge a tjhabela Moletji le batho ba gagwe, a re go ba le ngwana a mo rea leina la Serole. Ke ka moo go thwego phukubje ya lla Moletji la Matlala le a falala, e le ge ba Moletji ba hlaselwa gomme ba Matlala ba ba falalela go ba thusha. Manamela a napa a bile Moloto, a be a hlanogela Sekone a ipitja Mokwena a gana ka naga yela ge Makobe a re o a mo tjeela. Ke ka moo batho ba Moletji ba shupago ga Matlala ka selepe ge ba hlaba kgomo. A napa a fiwa leina la Mohlaloga.
Posted on: Sat, 05 Oct 2013 15:29:54 +0000
Trending Topics
Recently Viewed Topics
© 2015