Stammering စကားထစ္ျခင္း ******************** (၁) ဆရာခင္ဗ်ား မဂၤလာပါ။ ကြ်န္ေတာ့္အသက္ ၃၆ပါ။ ကြ်န္ေတာ္ စကားနဲနဲထစ္ပါတယ္။ စိတ္လွဳပ္ရွားရင္ ပုိဆုိးပါတယ္။ ေသခ်ာမမွတ္မိေတာ့ေပမယ့္ အလယ္တန္းေလာက္ကတည္းက သူငယ္ခ်င္း တေယာက္ကုိ ေနာက္ေျပာင္ရင္းထစ္တာလုိ႔ ထင္ပါတယ္။ ခု အဲ့သူငယ္ခ်င္းက စကားမထစ္ေတာ့ပါဘူး။ ကြ်န္ေတာ္သိလုိတာက စကားထစ္ရျခင္းအေၾကာင္းအရင္းနဲ႔ ေပ်ာက္ႏုိင္ မေပ်ာက္ႏိုင္ သိလုိပါတယ္။ ေပ်ာက္ႏုိင္ပါက ဘယ္လုိနည္းလမ္းေတြကုိ လုိက္နာက်င့္သုံးရပါမည္လဲ သိပါရေစ။ အီးေမးျဖင့္သာ ေမးခြန္းေတြကုိ လက္ခံပါက အီးေမးေလးတခ်က္ေလာက္ ေပးပုိ ့ ေပးပါခင္ဗ်ာ။ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။ (၂) ကြ်န္ေတာ္က စကားထစ္သူတစ္ေယာက္ပါ အဲဒါေႀကာင့္ စကားမထစ္ရေအာင္ ဘယ္လုိဆင္ျခင္သင့္တယ္ဆုိတာႏွင့္ ေဆးနည္း (သုိ႔) တျခားနည္းလမ္းမ်ားရွိရင္ ညႊန္ႀကားမႈမ်ားျပဳလုပ္ေပးႏုိင္ပါရန္ ေလးစားစြာေတာင္းပန္အပ္ပါသည္။ Stammering ဆိုတဲ့ စကားထစ္တာက Speech disorder စကားသာမက Communication and behavioral disorder ဆက္သြယ္မႈ နဲ႔ အမူအယာ ျပႆနာပါ တြဲေနတယ္။ အခက္အခဲရွိေနသူတေယာက္ဟာစကားေျပာဘို႔ ၾကိဳးစားရင္း မ်က္ႏွာနဲ႔ ကိုယ္ခႏၶာမွာသူမ်ားနဲ႔ မတူတာပါ ျဖစ္လာေစတယ္။ လူေတြ ၁% ျဖစ္ၾကတယ္။ ေယာက္်ားေတြက ၄ ဆ ပိုမ်ားတယ္။ ဘာလို႔ ျဖစ္ရတာအေသအျခာမသိေသးပါ။ Genetics မ်ိဳးဗီဇနဲ႔ Neurophysiology အာရံုေၾကာ-ဇီဝကမၼေဗဒ ႏွစ္ခုလို႔ ယံုၾကည္ၾကတယ္။ သုေတသနတခုကေတာ့ အာရံုေၾကာထိန္းညွိေပးႏိုင္မႈပါ။ မိသားစုဘဝ၊ ငယ္ငယ္က ၾကီးထြားလာပံုေတြကိုပါ ေလ့လာတယ္။ အေၾကာင္းရင္းကတေယာက္နဲ႔ တေယာက္ မတူပါ။ ျဖစ္တာလဲ တေယာက္ထဲမွာေတာင္ တယ္လီဖုန္းနဲ႔ေျပာတာနဲ႔ မ်က္ႏွာခ်င္းဆိုင္ေျပာတာမတူတတ္ပါ။ Stammering ကိုအဂၤလန္-ဥေရာပ၊ Stuttering ကိုအေမရိကား-ၾသစေၾတးလ်ားမွာသံုးတယ္။ ေရာဂါလားလို႔ ေမးရင္ Disease မဟုတ္ပါ။ Disorder သာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဆီအေငၚမတည့္ ျဖစ္ေနတာမ်ိဳး။ အဂၤါတခုခုမွာ ခ်ိဳ႕ယြင္းတာလဲ မဟုတ္ျပန္ပါ။ ျဖစ္ေနတဲ့သူစိတ္သက္သာေအာင္ စကားလံုးေရြးေျပာေနတာေတာ့ မဟုတ္ပါ။ ကုသရာမွာ ေရာဂါေတြလို ေဆးေပးနည္းနဲ႔ မရတာကိုေပၚလြင္ေစခ်င္လို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ Psycho speech disorder စိတ္နဲ႔ေတာ့ အေသအျခာ ဆိုင္ပါတယ္။ စကားထစ္တာဟာ ဖြံ႔ျဖိဳးမႈျပႆနာလဲ ျဖစ္တယ္။ ကေလးတိုင္းလိုလိုငယ္တံုးကစကားခပ္ထစ္ထစ္ ျဖစ္ဘူးၾကတယ္။ ကေလး ၂ဝ% ေလာက္မွာလာျဖစ္တယ္။ သက္သာေပ်ာက္ကင္းႏံႈးေတာ့ ေကာင္းပါတယ္။ K, B, T, D, M ဆိုတဲ့ အသံထြက္မွာလာခက္တယ္လို႔ သတိထားမိသူေတြ ရွိတယ္။ မိဘေတြကေန “စကားေျဖးေျဖးေျပာကြာ၊ ထပ္ေျပာစမ္း၊” စသျဖင့္ အက်င့္လုပ္ ေမး-ေျပာေနရင္ ကေလးမွာစိုးရိမ္စိတ္ ကဲလာေစမယ္။ အမူအယာေတြ မတူတာလဲဒီသေဘာဘဲ။ မ်က္လံုးပိတ္ခ်ီ-ဖြင့္ခ်ီလုပ္တာ၊ ပါးစပ္ရြဲ႕တာ။ မိဘေတြကို အျပစ္ဖို႔တိုင္းလဲ မမွန္ျပန္ပါ။ ေပ်ာက္ေနျပီးမွ ျပန္ေပၚတာလဲ ရွိတတ္တယ္။ သီခ်င္းဆို၊ ကဗ်ာရြတ္ရင္ မထစ္ဘဲသာမန္စကားေျပာမွ ထစ္တာကို Copied style ေခၚတယ္။ သရုပ္ေဆာင္ရင္ ပီပီျပင္ျပင္ ေျပာႏိုင္-ဆိုႏိုင္တယ္။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ ၾကိဳတင္ သတ္မွတ္-ေရြးခ်ယ္ျပီးသားကိုရြတ္ဆို-ေျပာျပရတာမို႔ပါ။ ရုပ္ရွင္ အေက်ာ္အေမာ္ေတြထဲက မင္းသမီး Marilyn Monroe, Julia Roberts မင္းသား Bruce Willis, Hug Grant အဆိုေတာ္ ေတြထဲက Elvis Presley, Kylie Monogueေတြဟာစကားအရာမွာ ျပႆနာရွိတဲ့သူေတြပါ။ စကားေျပာရင္ အသံတခုျဖစ္ျဖစ္၊ စကားတလံုးထဲျဖစ္ျဖစ္ စကားစုျဖစ္ျဖစ္ ထပ္ေန၊ ဆြဲေန၊ ထစ္ေနတယ္။ ၾကားထဲရပ္ေနမယ္။ ထပ္ေနတာက to-to-to-tomorrow မ်ိဳး၊ ဆြဲေနတာက mmmmmmilk မိ်ဳး။ လူၾကား-သူၾကားစကားမၾကြယ္သူေတြ အထစ္အေငါ့မ်ိဳးနဲ႔ေတာ့ မတူပါ။ စကားထစ္တာကေရေပၚမွာေပၚေနတဲ့ ေရခဲတံုးထိပ္နဲ႔တူျပီး၊ သူ႔ေအာက္ေျခမွာစိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာအႏုတ္သေဘာေဆာင္မႈ ရွိေနပါတယ္။ ရွက္စိတ္၊ သိမ္ငယ္စိတ္၊ ေဒါသ၊ စိုးရိမ္မႈ၊ အျပစ္လို႔ ခံစားေနမႈေတြ ရွိေနႏိုင္တယ္။ သူ႔ကိုယ္သူဂုဏ္ငယ္ လာတယ္။ ကုသတဲ့အခါ ဒါကိုဂရုစိုက္ေပးရတယ္။ စိုးရိမ္စိတ္၊ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုအထင္မၾကီးမႈေတြနဲ႔ မဆိုင္ဘဲလဲ ျဖစ္ပါေသးတယ္။ ေစာေစာကုသေလေကာင္းေလ။ တခါထဲေပ်ာက္တာမ်ိဳးေတာ့ မဟုတ္ဘူး။ ဒီအျဖစ္ကိုစပါယ္ရွယ္ေတြကတရက္-တခါ၊ ဒါမွမဟုတ္ တပါတ္ ၂ ခါ၊ စုစုေပါင္းအခါ ၂ဝ လာခိုင္းတယ္။ • Fluency shaping therapy စကားၾကြယ္ၾကြယ္၊ ရွည္ရွည္၊ အဆက္အစပ္ရွိရွိေျပာေစနည္းပါ။ ေလးေလးပင္ပင္၊ ဆြဲဆြဲငင္ငင္ ေျပာစရာေတြပါလို႔ စကားေျပာႏံႈးေႏွးေစမယ္။ ေနာက္ပိုင္းေရာက္ေတာ့ ႏံႈးတက္လာေစရတယ္။ • Modification therapy စကားထစ္တာကိုပံုစံေျပာင္းေပးနည္။ စိုးရိမ္မႈကိုေလ်ာ့ေပးတာပါ။ - အဓိကနဲ႔ သာမညအမူအယာ၊ ခံစားမႈေတြကို Identification အရင္ရွာၾကည့္ရတယ္။ - ေနာက္တဆင့္ ဒါေတြကို Desensitization ယဥ္ပါးေစေအာင္ က်င့္ေပးမယ္။ - တတိယအဆင့္မွာ Modification အသြင္ေျပာင္းေစမယ္။ သက္ေတာင့္သက္သာထစ္ေစမယ္။ နားေစမယ္။ ထပ္အေျပာခိုင္းမယ္။ - ေနာက္တဆင့္မွာ Stabilization သင္ထားတာေတြကို ျပန္ေလ့က်င့္ျပီးသူ႔ဖါသာနားတာစသျဖင့္ လုပ္ခိုင္းမယ္။ Electronic fluency devices ကရိယာသံုးနည္းလဲရွိတယ္။ Altered auditory feedback သူေျပာခဲ့တာကိုအသံတမ်ိဳးနဲ႔ ျပန္နားေထာင္ေစတယ္။ တခ်ိဳ႕ေတာ့ တိုးတက္ေစပါတယ္။ Anti-stuttering medications ေဆးေပးနည္းက ျပန္ဆန္းစစ္တဲ့အခါ မသံုးသိပ္မတည့္တာေတြ႔လာရတယ္။ လူတေယာက္ စကားထစ္ေနတာကိုရံႈ႕ခ်တာ၊ လူညံ့လို႔ ေျပာတာ၊ ပ်က္ရယ္ျပဳတာလံုးဝမလုပ္သင့္ပါ။ ပညာရွင္အၾကံမ်ိဳး မဟုတ္ေတာင္မွ အားေပးသင့္တယ္။ “ေျဖးေျဖးဘဲေျပာပါကြာ၊ ငါ နားေထာင္ေနမယ္။ မင္းစိတ္လိုလက္ရ သက္ေတာင့္ သက္သာရွိမွ ေျပာ။” “မင္းအရင္ကထက္ တိုးတက္လာျပီဘဲ။” ကိုယ္တိုင္ ျပဳျပင္နည္း ေရးပါရေစ။ ၁။ စကားကို ျမန္ျမန္မေျပာပါနဲ႔။ ၂။ အသက္ရွဴတာပံုမွန္သာ ရွဴပါ။ စိတ္ပူ-ေၾကာက္ရြံ႕တဲ့အခါ “အသက္ျပင္းျပင္း ရွဴလိုက္ပါ” လို႔ ေပးတဲ့အၾကံမ်ိဳး ဒီေနရာမွာ လိုက္တာထက္ မပိုေစပါနဲ႔။ ၃။ စကားကို ညင္ညင္သာသာေျပာပါ။ ၄။ ရုပ္ရွင္ အေႏွးျပသလိုနဲ႔ စပါ။ ႏုတ္ခမ္း-လွ်ာ ေျဖးေျဖးကေလးသာလႈတ္ပါ။ ၅။ ေျပာမဲ့ စကားလံုးကရွည္တယ္ ဆိုပါစို႔၊ ဘယ္အသံထြက္ကို ထိထိမိမိေျပာရမလဲ One particular syllable ေရြးျပီး Add a bounce တမင္လုပ္ ေျပာပါ။ ၆။ ကိုယ္ၾကိဳက္တဲ့ စာ-ကဗ်ာကိုအသံခပ္က်ယ္က်ယ္ ဖတ္ပါ။ ဖတ္ေနတံုးမွာအသက္ရွဴတာပံုမွန္နဲ႔ သက္ေတာင့္ သက္သာရွိပါေစ။ အစမွာပံုမွန္အသံသာ ျဖစ္ပါေစ။ ၇။ ကိုယ္ဖတ္သြားခဲ့တာကို ျပန္နားေထာင္ၾကည့္ပါ။ ၈။ ရွည္တဲ့ သရသံ ၅မ်ိဳး (5 Long Vowel Sounds = long /a/ as in gate; long /e/ as in need; long /i/ as in nice; long /o/ as in yoke; long /u/ as in you) ကို အခ်ိန္ၾကာပါေစ ေျဖးေျဖးခ်င္းထြက္ပါ။ ျမန္မာစာသင္ပုန္းၾကီးမွာ “အ၊ အာ၊ အား၊” ကေန “အံ၊ အံ့၊ အံး” အထိသရ (၂၁) လံုးရွိတယ္။ Vowel sound ေတြကို Glottis ဆိုတဲ့ “အသံထြက္တဲ့ Vocal folds ၂ ခုနဲ႔ ၾကားကကြက္လပ္ေနရာ” အေပၚမွာေလ ဖိအားမသံုးဘဲထြက္ရတဲ့ အသံေတြကိုေခၚပါတယ္။ စကားထစ္သူေတြကဥာဏ္ရည္ ပိုထက္တယ္လို႔ ထင္တာမဟုတ္ပါ။ သူမ်ားေတြထက္ေတာ့ ထူးျပီးညံ့မေနပါ။ လူေတာ္ေတြ အမ်ားၾကီး၊ Alices Adventures in Wonderland ဆိုတဲ့ နာမည္ၾကီးပံုျပင္စာအုပ္ကိုေရးခဲ့တဲ့ Charles Lutwidge Dodgson ေနာက္ျပီး၊ ႏိုင္ငံ့ ေခါင္းေဆာင္ၾကီးေတြထဲမွာရိုမင္-အင္ပါယာ Claudius ျဗိတိန္-ဝန္ၾကီးခ်ဳပ္ Winston Churchill တို႔ဟာ Stammers ေတြ ျဖစ္ၾကတယ္။ လက္ရွိနာမယ္ၾကီးေတြထဲမွာ ေဂါက္သီးဆူပါစတား Tiger Woods အေမရိကန္ ဒုသမတ Joe Baiden တို႔ဟာလည္း Stutters ေတြ ျဖစ္ၾကပါတယ္။ မထစ္ဘဲနဲ႔ေတာ့ ထစ္ခ်င္မေနနဲ႔။ Dr. တင့္ေဆြ ၆-၁ဝ-၂ဝ၁ဝ ၂၇-၂-၂ဝ၁၄
Posted on: Fri, 28 Feb 2014 01:46:56 +0000