WSZECHWIEDZĄCY BÓG I WOLNA WOLA Ktoś mi podesłał (z prośbą o kilka słów komentarza) fragment z Wikipedii, mówiący o tym, że św. Tomasz z Akwinu, chcąc uzgodnić istnienie wolnej woli z wszechwiedzą Boga, uznał, że Bóg w zasadzie nie jest wszechwiedzący. Cytuję: „Tomasz z Akwinu uważał, że Bóg celowo tak urządził świat, aby dać wolną wolę człowiekowi. Pociąga to za sobą wniosek, że Bóg do końca nie zna przyszłości, a nie jest wszechwiedzący, tylko zna przyszłość świata w ogólnym zarysie – ma „plan Boży”. Natomiast co do szczegółowych żywotów poszczególnych ludzi Bóg zostawił celowo pewien margines wolności i przypadkowości.” pl.wikipedia.org/wiki/Wolna_wola Trzeba z przykrością stwierdzić, że redakcja Wikipedii nie zrekonstruowała stanowiska Akwinaty rzetelnie. Dla św. Tomasza Bóg zna przyszłość w całości, łącznie ze wszystkimi ludzkimi wyborami, nawet tymi w najwyższym stopniu szczegółowymi. To, że Bóg ma wiedzę o tym, jakich wyborów dokonamy w przyszłości, nie musi od razu implikować, że w tomizmie znika przestrzeń dla wolnej woli. Po prostu Bóg z wyprzedzeniem wie, co człowiek wybierze, ale niczego na nim siłą nie wymusza. Objaśnienie właściwego rozumienia Boskiej wiedzy można znaleźć w „Sumie teologicznej” – tom II, zag. 14, art. 11. „(...) Bóg jest przyczyną rzeczy swoją wszechwiedzą. Stąd tak daleko sięga Jego wiedza, jak daleko sięga Jego przyczynowość. (...) dlatego z konieczności wiedza Boga musi rozciągać się i na poszczegóły. Skoro więc Bóg poznaje wszystko, co nie jest Nim, w Swojej istocie, jako że taż istota jest podobizną – prawzorem rzeczy i ich twórczym początkiem, dlatego Jego istota musi być wyczerpującym początkiem, czyli ośrodkiem poznania wszystkiego, co za Jego sprawą się staje, i to nie tylko ogólnego, ale także i poszczegółowego. To samo także trzeba by było rzec o wiedzy artysty rzeźbiarza, gdyby jego twórczość rozciągała się na całą rzecz, a więc nie tylko na formę, ale i na materiał.” Stanowisko św. Tomasza uchwycił trafnie prof. Władysław Tatarkiewicz, pisząc: „Bóg nie tylko stworzył świat, ale też kieruje nim. Toteż świat jest uporządkowany, rozwija się celowo wedle planu boskiego, czyli opatrzności. Części niższe służą wyższym, a wszystkie służą Bogu, który jest przeto celem świata. Bóg, jako przyczyna sprawcza i celowa, jest czynny wszędzie, nawet i w wolnych czynach istot rozumnych, bo „wcale nie należy do pojęcia wolności wyboru, aby istota wolna była pierwszą przyczyną swych działań”. Przez ten swój udział Bóg transcendentny jest poniekąd immanentny światu. Tomasz w sprawie współdziałania Boga w dziejach świata zajmował stanowisko pośrednie między deizmem, który eliminuje udział Boga w działaniu stworzeń, a okazjonalizmem, który eliminuje działanie samych stworzeń.”
Posted on: Mon, 08 Jul 2013 04:55:12 +0000
Trending Topics
Recently Viewed Topics
© 2015