insanlarının, özellikle Türk ve Kürt’ün zararına olacak bir görüş ileri sürmüyoruz. Ama Kürt, bugünkü devletin kuruluşundaki bu anlayışı benimsememiş. Ne var ki, kimileri bu benimsemeyişi aksine çevirerek kötü anlamlara yönelmiş, bundan ters sonuçlar çıkarmışlardır. Kürtlerse büyük felaketlere, sürgünlere rağmen düşüncelerinden dönmemişlerdir. Cumhuriyet’in kuruluşundan bugüne kadar kaç tane kanlı olay oldu. Örneğin Şeyh Sait olayı, Zilan olayı, Ağrı olayı, daha önce Koçgiri olayları ve şimdi de Güneydoğu’da yıllardan beri süren şu iki yanlı kanlı vuruşmalar hep bu anlayışa karşı tepkilerdir. Kürt’ün Türkten ayrılması, bağımsız, ayrı bir devletin kurulması filan kesinlikle söz konusu değildir. Zaten bugünkü yüzyılda, bugünkü dünyanın gidişinde milletleri birbirinden ayırmak değil, aksine onları birleştirmek fikri egemendir. Kürt’le Türk’ü Kaynaştıracak Bir Formül Gerek — Sayın Anter, Kürtler ve Kürt sorunu ile ilgili olarak açıkladığınız görüşler nedeniyle uğradığınız yasal ve yönetimsel kovuşturma zincirinin ellinci yıldönümüne vardınız. ‘ Bugüne kadar o konuda kaç kez yasal ve yasa dışı soruşturma,kovuşturma geçirdiniz? — Aslında Kürt sorunu nedir, önce onu izah edeyim: Kanımca “Kürt sorunu” bizim polisiye kafalı yöneticilerimizin anladığı şekilde bir konu değildir. Ne demek istiyorum? Ben Kürtler konusunda “insancıl” bir yaklaşımı kabul ediyorum. Çünkü Ortadoğu’da kökü çok eskilere uzanan bir kavim vardı, ona Kürt diyorlar. Beşyüz altıyüz yıldan beri çevredeki ülkeler anlaşmış, yani bir anlamda sözleşmiş ve onların insanlık haklarına ambargo koymuşlar. Ben Türk’e zulmü yakıştırmıyorum. Hiçbir milleti hakir ve zalim görmek istemem. Hiçbir millet zalim değildir. Bugün bir Konya köylüsüyle, bir Mardin ya da Diyarbakır köylüsünün birbirleriyle hiçbir davası yoktur. — Anladığım kadarıyla siz, kurulmuş olan bir devlete verilen adın ırka dayalı bir anlam taşımasından yana değilsiniz. — Tabii. Ben bunu bir yazımda da anlatmıştım. Lisede bir matematik hocamız vardı. Derdi ki: “Matematikte bir denklem yanlış kurulursa sonucu yanlış çıkar.” inanıyorum ki, bugünkü Türkiye devletinin isminde ve yapılanışında yanlış lık var. Çünkü Türkiye, Germen, Latin ya da Slav kavimlerinden oluşmuş homojen yani aynı soydan gelme bir millet değildir ve bu da bir kusur değil. Onun için bu topluluğa oluşumundaki karmalığa uygun bir ad takmak gerekir, — Benzetme yapmak için konuşayım: Ulusal Kurtuluş Savaşı’nda nasıl Rumeli ve Anadolu Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti denmiş ve bunun üzerine Türküyle, Kürdüyle, Lazıyla, Çerkeziyle Anadolu’da ve Trakya’da yaşayan bütün insanlar topluca koşuşup bir Ulusal Savaş’a gönül vermiş, baş koymuşlarsa, aynı şekilde siz de bir anlamda böylesine bir coğrafi isimle bu ülkenin adlandırılmasını düşünüyorsunuz. — Evet. Biz bu oluşumu düşünürken de Anadolu insanlarının, özellikle Türk ve Kürt’ün zararına olacak bir görüş ileri sürmüyoruz. Ama Kürt, bugünkü devletin kuruluşundaki bu anlayışı benimsememiş. Ne var ki, kimileri bu benimsemeyişi aksine çevirerek kötü anlamlara yönelmiş, bundan ters sonuçlar çıkarmışlardır. Kürtlerse büyük felaketlere, sürgünlere rağmen düşüncelerinden dönmemişlerdir. Cumhuriyet’in kuruluşundan bugüne kadar kaç tane kanlı olay oldu. Örneğin Şeyh Sait olayı, Zilan olayı, Ağrı olayı, daha önce Koçgiri olayları ve şimdi de Güneydoğu’da yıllardan beri süren şu iki yanlı kanlı vuruşmalar hep bu anlayışa karşı tepkilerdir. Kürt’ün Türkten ayrılması, bağımsız, ayrı bir devletin kurulması filan kesinlikle söz konusu değildir. Zaten bugünkü yüzyılda, bugünkü dünyanın gidişinde milletleri birbirinden ayırmak değil, aksine onları birleştirmek fikri egemendir. Kaldı ki ne Türk ve ne de Kürt ayrı ayrı bolluk içinde yüzen birer devlet kurmak durumunda değillerdir. Bugün Kürt’ün denizi yok, havzası yok, endüstrisi yok. Bütün yatırımlar Batıya ya pılıyor. Topkapı ve İstanbul saraylarındaki servet, Kürtlerin yerleşim bölgelerindeki servetin topuna bedeldir. Ama Kürt’ün de toprağı var, suyu var, madenleri var. Ancak bunlar birbirine katışırsa, yani anlaşmazlık biter, herkes samimi şekilde işbirliği yaparsa, o birlikten kuvvet doğar. Yoksa şimdiki gibi genel valilerle, vur- yakala-öldür’lerle, dağlan taşlan ülkenin askeriyle doldurmakla bir yere varılamaz, işte durum ortada: Altmış yıldır ileri gitmiyoruz, daha geriye, daha kötüye gidiy oruz. Artık bu tutumdan vazgeçmek, olanlardan ders almak gerekir, inanıyorum ki, yirminci yüzyıl bir sivil uygarlık devridir. Askeri yönetimlerle işi yürütme anlayışı gerilerde kaldı. Askerlik mesleği öldürme sanatıdır. Kime karşı? Düşmana karşı olması akla yakın gelir. Biz ne yapıyoruz? Düşmanla uğ raşmayıp hıncımızı, gücümüzü içeride harcıyoruz. Bu toprakların üstündeki insanların yapısına uygun davranmak zorunluluğunu duyan yönetici kafa başarıya ulaşabilir. Örneğin tarım yapıyoruz, tarlamızın birçok yerinden toprak alıp tahlil ediyoruz, buralarda hangi bitkiler yetişir, nasıl bir sulama politikası izlemeli diye araştırıyor ve bu gerçeklere uygun bir tarımsal görüşü benimsiyoruz. Peki, bir tarla için bu kadar emek har cıyoruz da niçin toplumun çeşitli kesim ve yörelerindeki insanlar konusunda o denli dikkatli olmuyoruz? İnsan durup dururken “ben burada kabak ya da mısır yetiştireceğim” diye inat eder mi? Ben elli yıldır bu işlerin içindeyim, hükümetlerin uyguladığı yöntemlerin yanlışlığı yüzünden her gün daha kötüye gidildiğini gözlerimle görüyor, yüreğimde duyuyorum. —Söyleşimizin başına dönüp, bir noktaya aydınlık getirsek. Soruşturmaların, kovuşturmaların ellinci yılını yaşıyoruz. Bu dönem içinde kaç kez hapse girdiniz? Kaç kez işkence gördünüz ve hapiste ne kadar yattınız? —’Şimdi iyi hatırlamıyorum, çocuktuk, ilk tutuklanmam Adana Lisesi’nde yani 1937′de biz birinci sınıftayken oldu. O sıralarda gündemde bulunan Dersim olayları üzerinde yanlış bilgilerden kaynaklanan bazı laflar ettim. Arkadaşlarımın arasında bir başkomserin oğlu vardı. Gitti beni ihbar etti. Tutuk landım. “ Atatürk’ e hakaret etti, şudur budur” dediler. Ama sonra Atatürk’ten, beni affettiğine dair talimat geldi ve salıve rildim. O günden beri tutuklanmalarım çok oldu. Hele gözaltına alınmalarımın sayısını bile çıkaramam. Anımsadığım kadarıyla ilkinden sonra gelen tutuklanmam 57′dedir. Sonra 59′da bir daha içeri alındım. Ardından 63′teki gelir. 70′de, 72′de de tutuklandım. 1959′da başımıza gelenler başlı başına bir maceradır. O zaman Demokrat Parti iktidardaydı. Bizi tutup Harbiye’deki Eylül Hücreleri’ne koydular. Kırk tane mezar yapmışlardı. Aslında elli kişinin tutuklanması planlanmıştı. Mezar sayısı kırk olunca on kişinin tutuksuz olarak yargılanması yoluna gidiliyor. Güdülen ana hedef de ellişer kişilik gruplar halinde toplam bin sakıncalı Kürdü yargı yoluyla idam etmek, böylece Kürt sorununu otüz kırk yıl ileriye atmakmış. Konu bize böyle anlatıldı. Vallahi biz çok komik insanlarız. (Gülüşmeler). İşte ondan sonra bizi Osmanlılardan kalma Harbiye binasında öğrencilerin kışın spor yaptıkları yere koydular. Çevresi açık bir hangar, üstündeki kiremitleri kargalar kırmış, onun altında tabuta benzer ama normal boydan daha kısa hücreler ya pılmış. Uzanamıyorduk bile. O yüzden tam beş ay dizlerim kıvrık yattım. Üstümüze su akıyor, soba yok, kar yağıyor, fareler bizim postacılığımızı yapıyordu. Aramızda konuşmamız yasak olduğu için bulabildiğimiz kağıt parçacıklarına yaz dığımız mektupları farelerin üstüne iliştirdiğimiz zaman hayvan hücreleri dolaşırken yazdıklarımız yerine ulaşıyordu. Yani fareler bize posta dağıtıcılığı görevi yapıyordu. —Sayın Anter, bütün bu çileli yaşam serüveni sonunda şu yaşa geldiniz. Mücadelenizin bugünkü noktasında Türkiye ve dünya koşullarını gözöniine alarak vardığınız sonuç nedir? —Bu sorunuzun yanıtını çıkan son yazımda belirtmiştim. Yine söyleyeyim: Biliyorsunuz ki, ondokuzuncu yüzyılda dünyada milliyetçilik hareketi başladı. Bir erkek “erkeklik iyidir” derse kadının hoşuna gitmez. Bir kadın da kadınlığı övse erkeğe ters gelir. Aynı şekilde bir Türk üstünlüğünden söz etse, bu davranış Kürtün hoşuna gitmez. Kürt’ün bu tür bir davranışı da Türk’e batar. Bugün Anadolu’da hem Türk, hem de Kürt soyundan yurttaşlar var. Öyle bir formül bulmamız gerekir ki, her ikisini de içersin. Herkesi kardeşlik içinde kaynaştıracak bir yol bulmak zorundayız. Yoksa “Ne mutlu Türküm diyene” demekle bir çözüme varılamaz. “Türkiye Türklerindir” denince Kürt kendini dışlanmış hissediyor. Bunların yararı yok. Türkiye, bu topraklar üstünde yaşayan bütün insanların vatanıdır. Hepimizin de içtenlikle bu toprağa bağlanmamız gerekir. ille de “Kürt yoktur” demenin yararı ne? Kürt vardır birader. “Yok” demekle yok olmuyor. “Yok” diyerek ya da konuyu yasaklayarak iş çözülseydi, altmış yıl içinde o sorun çoktan kapanmış olurdu. Aslında zor kullanarak bu problemi halletmek için her şey yapıldı. Ama soruna çözüm getirilemedi. Bir zamanlar Mardin’de Kürtçe konuşmak yasaklanmıştı. O dilde kullanılan bir kelimeden alınan para cezası, günün telgraf tarifesindeki bir kelime ücretinin çok daha üstündeydi. Ama ol madı. “önlem” diye konulan bu yasak sizin de bildiğiniz gibi geri tepti. Şunu demek istiyorum: Bir devletin topraklan üstünde ayrı soylar, apayrı unsurlar yaşarsa, bu onun için bir felaket değil, aksine nimettir. Ülkenin kültürü ve olanakları zenginleşir.
Posted on: Sun, 28 Jul 2013 15:22:14 +0000
Trending Topics
Recently Viewed Topics
© 2015