kAN zORAM HI KAN HRIATCHIAN A PAWIMAWH GSDP - TopicsExpress



          

kAN zORAM HI KAN HRIATCHIAN A PAWIMAWH GSDP chungchang Mizoram hi India rama economy thang chak berte zinga mi anga tarlan a ni a, Kan per capita Income pawh 50,021 anga chhut chhuah a ni. Per capita Income hi Mizoram-a awm zawng zawng (a lu nungin) a hausa leh retheite chawhrualin, thla khat chhunga kan income chu Cheng 4168.41 a ni tihna a ni. Kan GSDP hi 11th five year Plan (2007-12) chhung khan India ram hmarchhakah a thang chak ber dawttu anga tarlan a ni a, 11% a pel ang hiala chhut chhuah a ni bawk. Kan GSDP chhutna chu Agriculture, Public Administration leh Construction hnate tih a ni a, Economic term a tertiary sector an tih, Service sectors – sorkar hnathawk, Banking, insurance, shipping (import – thil lakluh) – te atanga kan GSDP siamtu anga chhut chhuah chu 58-60% lai a luah anga tarlan a ni. Kan ramah hian mihring awmzat (population) atanga chhuntin 60% hi Agriculture-a – lo hna thawkte – innghat kan ni a, Agriculture atanga kan GSDP siamtu erawh chu 19.84% chuah ni thung. Hna dang nena Lo hna lampang thawk tel chu 70% anga tarlan a ni. 2011-12 chhunga kan per capita Income Sorkarin a tarlan dan chuan 61,564 (kan ram chhunga mi malin thla khat chhunga a lakluh chu cheng 5130.33) a ni a, chu chuan a entir chu kan GSDP chu 11.7% in a thang tihna a ni. Tunlaia thil man zat atanga chhut chhuahin, 2012-13 chhunga kan per capita income rin dan chu 68,747 (kan ram chhunga mi malin thla khat chhunga a lakluh tur chu cheng 5728.91) anga beisei a ni. Prism Mipui Manifesto phek 3-na a a lan dan chuan, Plan sum atanga sorkar hnathawk hlawh leh hlawh ilova hman ral chu 63.99% ang chhut chhuah a ni. Hlawh atan hian non-plan atang pawhin 36.01% pawh pen a ni bawk a, tun kum nga chhunga kan BUDGET atanga a pumpuia sorkar hnathawkte hlawha sen ral chu 84.65% lai a ni. Mipui chan chu 15.34% chuah a ni ta a nih chu. Prism-in kumpui lingleta an lo zir tawhna hi DAWT HULHUAL anga sawi chu a dik loh dan a lian viau ang. Kan GSDP (11.7%) siamtu zinga kan Budget-in mipui chan (15.34%) a khek theih chhun atang hian kan thanna khawp a kawkin kan hria em? Mizoram chu state thang chak berte zinga mi a ni tih awm fo pawh hi, a tak tak anih kan ring em? Tin kan rama mi awm zawng zawng atanga chhut pawhin, mi 70% vel “Lo hna” thawhah engtin tin emaw tak an ei an zawng tih Mizoram Financial Report-a a tarlan laia, Sorkar hnathawk hlawhte, MLA hlawh sang tak mai te, Administrative costs leh construction hnate (kan kawngte, kan tui in tur, kan power supply-te enin, kan public transport te pawh enin) atanga kan BUDGET ei hek duaitu, kan GSDP chu engtin takin maw chhut chhuah anih tak le? 15.34% atanga kan ramin a thar chhuah tak chu enge ni ang le? kan GSDP 11.7% hiala an san tak awkna chhan chu???? Mizoram population nuai 11 vel atanga mi 60,000 vel lekin kan GSDP 60% an siam a (contribute), chung mi te leh MLA te chuan kan Budget 84.65% an ei zo vek tihna a ni. Kan Budget atanga la bang zawng 15.34% chu Kan GSDP 19.84% siamtu (contributor) chu ni ta se, kan population atanga chhut chuan nuai 6,60,000 (7,70,000 at 70%) vel ang a ni dawn tihna a ni a, Mizoramin kan thar chhuah avanga GSDP hi thang a ang ta lo hle mai. GSDP % dang zawng siamtu chu nuai 3,85,000 (2,75,000 at 25%) vel angin a chhut theih bawka, construction hna leh service sectors, Insurance, financial corporation, etc te a ni. He chhutna hi relative a ni a, a trend hmuh theih leh kan Ram sum chet vel dan atanga GSDP chhut chhuah danah hian MIRETHEI leh CHANHAI ZAWK ten kan budget atanga chan an neih theih dan awmloh chu thudang ni se, mipui mimir hrim hrim hian chan kan neih dan kawng zuk hmuhfiah thiam a harsa. Public expenditures, mipui chan tur sorkarin a ngaihtuah kawngah pawh, entirnan, gas, buhfai, kerosene etc-ahte hian kan harsa zawk nge kan awlsam zawk? Construction-ah pawh hian kan kawngte, kan tui in turte, kan electric te, sorkar buildingahte etc hi a tha kan ti tawk em? kan lungawi chiah em? Mipuiin kan chhan a ngai ang. Slum Chungchang The Aizawl Post Chanchinbu, October 17, 2013-a chhuak chuan Mizoramah slum a awm a, a awmzat pawh 57,418 anih thu a rawn tarlang ta tlat mai. Hei hi Registrar General of India-in state hrang hranga slum awmzat a puanzar na atanga lak a ni a, Mizorama awm mihring nuai 10,91,014 atangin slum awmzat chu 57,418 tiin. Slum-a chengte hi in leh lo mumal neilova inkhawr, inthiarna leh ni tin mamawhte pawh nei zo lo an ni. Slum hi Mizoram mihring awmzat atanga chhutin za zelah 5.36 lawih a ni. Khawvela slum tamna (1,201,193,422) India ah hian mihring awm zawng zawng atanga chhutin Slum chu za zelah 5.41 a ni a, Mizoram –in a phak lohna chu 0.05% chauh a ni. Khawvel ram dang mite pawhin India ram chu rethei tamna ram, slum tamna anga an hriat a ni. Za zela sem atanga chhut chhuah atanga en chuan, Mizoram state chu India ram slum siamtu lian tak anih hi a va tih theih mai ta ve!!!! Assam, Tripura, Nagalandahte chuan khaw hrang hrangah slum-te hi a awm darha, Mizoramah erawh chuan khaw pakhatah chiah slum hi a awm, chu chu Aizawlah a ni. Kan sorkar lo hrawn tawhte hi thuneihna sem sawm duhlo (Centralized Government) a nihzia a ti chianga, thingtlang leh districts dangte a ngaihsak loh avangin rawn pem lut (migration) pawh an tam hle a tih theih bawk – khawsak harsat avangin state khawpui-ah beiseina nen an rawn pem khawm a tih theih mai awm e). Mizoram state, nuai 11 vel lek population-ah hian Aizawl khawpuiah hian nuai 3 vel awm angin census chuan a sawi a, Migration nasa lutuk hi ngaihthah chi a ni lo. Governance dik loh leh that loh vang a ni. Tichuan Mizoram chu vanduaithlak takin Scheduled Tribe slum tamna ber nihna kan hauh ta hial a nih hi. GSDP thang anga tarlan ni bawk si, a leh lamah mirethei leh khawsak harsate tanpui anga insawina awm bawk si, India state-a BPL (slum) pung chak ber zinga puan ni bawk si hi, thil felhlel tak zawng a awm chiang tih a hriat. Heng statistic leh chhutna inkalh tak tak en hian kan Zoram dinhmun hi a run thlak em em a ni. Khawikhawmna leh Ngenna Dawt leh inbumna hmangin kan ram hi kaihhruai a ni mai lo maw? Zoram mipui kan inzawh a ngai ta hle mai. Zoram mipuite beng sika kan inngaihtuah a ngai ta. Democratic ramah chuan mipuiin kan aiawh tur kan thlang thin a, dawt muhlum-a kan ram kaihruai thinte hi kan thlan tlin zel kan ba em ni? Mipui kan harh chhuaha, kan tan rual loh chuan, Zoram hmathlir hi a va thim tak em!!!..Special category state kan nihna lah chu hlihsak theih dinhmuhah kan awm mek bawk si. (ZTD pamphlet hmasa) Zoramthar Duhtute’n kan ram kan vei a, siamthat kan duh a, mipuiin aw kan neih ve theihna turin Zoramthar Duhtute chuan Political Platform a rawn dinchhuahpui ta a ni. India Constitution-a mipuiin rights kan neihte hmang tangkaiin, mi tha leh mi dik kan ram siamtha theitu tur, dik taka kan ram inrelbawlna kalpui ngam kan thlan chhuah a ngai tawh takzet a ni. Governance chungchangah pawh thuneihna an semzai loh avangin, hmasawnna a khairual thei ta thin lo a ni. Kan ram siamthat hi Mizo mipuite, a bik takin ZORAM THALAITE kan MAWHPHURHNA liau liau a ni. Beiseina Thar nen siamtha turin tan i la tlang ang u tiin Zoramthar Duhtute chuan a sawm mawlh mawlh che (u) a ni. ZORAMTHAR DUHTUTE OFFICE, SIKULPUIKAWN (near Government Aizawl College). Contact: Ph – 8794567787
Posted on: Tue, 22 Oct 2013 21:25:39 +0000

Trending Topics



Recently Viewed Topics




© 2015