[ÖD-KAM] TÜRK ASYASI’NDA OT-OZ/QUN [OĞUZ/AT/TÜRÜK] UYGARLIKLARI’NDA BEŞ TEMEL KAVRAM VE ZAMAN BELİRLEMESİ [Başlanğıçdan D.S. 800 Yılına Kadar] 29 ve 30 sayfalar. BOLMıŞ eRİNÇ: OGLI TA: QaGaN: BOLMıŞ eRiNÇ: aNTA KİSRE: İNİSİ: eÇİSİN TeG: QILıNMaDUK eRiNÇ: OGLI: QaNGIN TeG: QILıNMaDUK ëRİNÇ: BİLiGSİZ: QaGaN: OLURMıS eRİNÇ: YaBLaQ: QaGaN: OLURMıS ëRİNÇ: BUYRUQI: YiME: BİLiGSiZ eRMiŞ: eRİNÇ: YaBLaQ: eRMiŞ eRİNÇ: [K.T. ID6-B.K. IID7] BeGLeRİ: BUDuNU: TÜZSüZ: ÜÇüN: TaBıGaÇ BUDuN: eTiBLiGiN: KÖRLiG: ÜÇÜN: aRıMaQCISıN: ÜÇÜN: İNiLİ: EÇİLİ: iKİKSÜRTÜKİN: ÜÇÜN: BeGLİ: BUDuNLIĞ: - XXVI - YONGŞURTUQIN: ÜÇÜN TÜRÜK: BUDuN: İLLeDÜK: İLİN: IÇGıNU: IDMıŞ: [K.T. ID7-B.K. IID7] QaGaNLaDUQ: QaGaNIN: YİTiRÜ: IDMiŞ: TaBıGaÇ: BUDuNQA: BeGLiK: URI OGLIN: QUL: BOLTI: [KILTI]: eSİLiK: QIIZ OGLıN: KÜNG BOLTI: [KILTI]: TÜRÜK: BeGLeR: TÜRÜK: ATIN: ITI: TaBıGaÇGI: BeGLeRi TaBıGaÇ: ATIN: TUTuPaN: TaBıGaÇ: QaGaNQA: [K.T. ID8-B.K. IID8] KÖRMiS: eLiG YIL: İsiG-KÜÇüG: BİRMiS: [K.T. ID 1,2,3,4,5,6,7,8 - B.K. IID 2,3,4,5,6,7,8] Yukarıda aktarmaya çalıştığımız yazıtlarda Saray Tarihçisi Yoluğ Tiğin; TÜRÜK-BÏL [KÖK-TÜRK] devletinin kuruluşunun sebeplerini kurucusu ECÜM APAM BUMIN QAGAN İSTEMİ adına benğü taşa vurmuştur. Bu sözleri yorumlamaya çalışalım: [Geçmiş bir zamanda-öd’de] [Tanrı tarafından],Üstte gökler, altta yağız yer, görevlendirildik-lerinde [hazırlandığında, oluşturulduğunda] ikisi arasında KİŞİ-OĞLU görevlendirilmiş [oluşturulmuş]. Kişi-Oğlı’nın üzerinde İCÜÜM-APAM BUUMİN QAGAN İSTEMİ qağan oturmuş, oturunca Türük Budunu’ nun [Türük milleti’nin] İli’nin töresini [Anayasasını] yapıvermişler veya yasıyıvermişler, yürütüvermişler. Dört bucak hep düşman imiş, ordu sürerek dört bucaktaki, budun-ları hep almış; hep “biz” kılmış [kendilerine bağımlı kılmış]. Başlıları yükündürmüş [baş eğdirmiş], dizlileri çöktürmüş [dizlilere diz çöktür-müş]. 1. Doğu (ileri) yönde OQ-UDURQUN YIŞ’a [Saka ülkesi] kadar, 2. Batı (geri) yönde DEMİR KAPI’ya kadar kondurmuş [yerleş-tirmiş]. - Bu ikisi arasında, OQ asıllı inançlı TÜRÜK, [Qağanı tarafın-dan] eğitilerek anca oturmakta imiş, - XXVII - Budunların yükselmesi için Qağan olan [BUUMİN QAAN] Bïlge Qağan imiş, Alp Qağan imiş, Buyrukları [Komutanları da, Bilge imiş, sonra Alp imiş, sonra Beğleri de budunu da düzgün ve dürüst imiş, Onun için önce, Halkını derlemiş [yönetmiş] sonra, Budunu yönetecek yasaları yapmış, uygulamış. Sonra gerekli olduğu için uça barmış [ölmüş] [d.ö. 772] [cenaze törenine] yascı ve ağlayıcı olarak, doğudaki Bükli Çöl halkı [Gobi halkı], Çin, Tibet, Avar, Rum [Roma], Qırqız, ÜÇ-OQ URIGIN [Üç-Oq Irkından] OT-OZ TATAR, QITAN, TATABI bunca budunlar gelerek, ağıt tutmuş [yas etmiş] ağlamış, bu derece ünlü Qağan imiş. Ondan sonra, küçük kardeşi [inisi] Qağan olmuş, sonra oğlu da Qağan olmuş, sonra [oğlu atasına benzer yapıda olmadığından] bilgisiz qağan olmuş. Sonra buyrukları da [komutanları da] buna göre bilgisiz i-miş işe yaramaz imiş. Budunun beyleri soylu olmadığı için, Çin budunu -ettiği açıkça görüldüğü üzere- Türk budunlarını birbirinden ayırmak amacı ile -kar-deşli amcalı ikilik sürdüğü için- bağlı budunlu olarak yanılttığı için, devletli olan Türk budun devletini [ilini] kaçırıvermiş. Qağanlı budun iken Qağanını yitirivermiş. Çin budununa, beğ ol-maya hak kazanmış oğlu kul olmuş, Qatun olmaya layık kızı kün olmuş. Türük beğleri Türük adını atarak Çin beğlerinin Çin adını alarak Çin Qa-ğanına elli yıl işini, gücünü vermiş. [d.ö.515-565]. Türk Töresi’nde “KİŞİOĞLU“ [KİŞİ OĞLI] en yüce mertebesi-ne ulaşmış bir varlıktır. Çünkü, anıtlarda da görüldüğü gibi kişioğlu dün-
Posted on: Sun, 10 Nov 2013 20:28:45 +0000
Trending Topics
Recently Viewed Topics
© 2015